Dù Phùng Ích Dân suy nghĩ thế nào cũng không thể lý giải nổi, anh đâu ngờ rằng tất cả là do viên ngọc trong cơ thể Manh Manh đang âm thầm phát huy sức mạnh.
Hóa ra viên ngọc mà Manh Manh vô tình nuốt vào lại là một bảo vật không rõ của vị đại đức nào để lại. Chỉ cần Manh Manh từng nhìn hoặc chạm vào thứ gì, trong lòng cô bé mơ hồ cảm nhận được, thậm chí có thể ảnh hưởng đến nó ở một mức độ nhất định. Mặc dù còn nhỏ, chưa hiểu chuyện, nhưng Manh Manh vốn thông minh, cả ngày nghe người lớn trong nhà bàn tán, trong lòng non nớt của cô bé cũng phân biệt được đúng sai, và thế là mọi thứ vô tình trở thành như hiện tại.
Lúc này, Manh Manh đang ngồi trong chiếc kiệu nhỏ, được đặt trong căn nhà tranh bên sườn núi. Căn nhà tranh này là do nhà họ Phùng tự dựng lên. Vì ruộng mía cách xa làng, số lượng mía quá nhiều không thể vận chuyển về nhà nên các gia đình trong làng đều dựng nhà tranh ngay tại ruộng, vừa thu hoạch xong đã bắt tay vào ép mía, nấu thành đường đỏ, một nguồn thu lớn bên cạnh hải sản.
Mía nhà họ Phùng không chỉ thu hoạch tốt mà chất lượng cũng tuyệt vời. Khi ông Phùng và con trai cả ép mía lấy nước, mùi thơm ngọt ngào lan tỏa khắp nơi, nước mía sánh mịn, múc lên còn kéo thành sợi như mật ong.
Bà Phùng múc một muỗng nhỏ đưa tới miệng Manh Manh, ánh mắt dịu dàng, cười bảo: “Để Manh Manh của bà nếm thử xem có ngọt không nào?”
Manh Manh vừa nếm một miếng, hai mắt đã cong lên thành hình trăng khuyết. Cô bé lè lưỡi liếʍ liếʍ môi, há to miệng chờ bà tiếp tục đút thêm khiến bà cười mãn nguyện, trong lòng cũng ngọt ngào như vừa uống nước mía. Bà lại múc thêm một muỗng nhỏ đút cho cháu rồi mới đặt muỗng xuống, quay sang giúp khuấy đường.
Dưới bếp, Tô Uyển đang thêm củi vào lò. Củi ở đây chính là bã mía sau khi ép, tận dụng làm nhiên liệu. Lửa trong lò cháy ngày càng mạnh, nước đường trong nồi cũng trở nên đặc quánh, ánh vàng óng ánh, mùi thơm ngọt ngào tràn ngập khắp căn nhà tranh.
Khi đường cuối cùng cũng nấu xong, bà Phùng đã khuấy đến mức không còn sức nữa, để cha con ông Phùng tiếp tục công việc. Họ chuyển nồi nước đường qua bên cạnh, đổ vào khuôn gỗ để nguội và định hình. Khi đường đông cứng lại, màu sắc sẽ sậm hơn, chuyển sang đỏ gạch, lúc ấy chỉ cần cắt ra là thành đường đỏ dạng miếng.
Khi cha con ông Phùng bận rộn nấu đường, bà lấy một chiếc muỗng nhỏ, nhúng vào nước đường đang sánh đặc, xoay nhẹ một vòng, tạo thành một chiếc kẹo mυ'ŧ rồi nhét vào miệng Manh Manh. Trong khi đó, bà trò chuyện với con dâu.
“Con dâu này, mấy hôm nữa đến kỳ nộp công lương rồi. Nhà mình bốn người lớn, phải nộp 320 ký gạo. Gạo trong nhà con cũng thấy rồi, không giống gạo nhà người ta, đem nộp khác nào rước họa vào thân? Mẹ và ba chồng của con bàn tính rồi, hay là nhà mình mua gạo ngoài nộp, chờ đến khi ra khỏi núi rồi mua. Nhưng hai ông già này không ra ngoài được, để hai ba con họ gánh gạo thì mẹ cũng chẳng an tâm. Ý con thế nào?”
Tô Uyển ngẫm nghĩ rồi đáp: “Mẹ, con nghe theo mẹ. Nhưng còn lương thực dự trữ, mỗi người cũng phải nộp 50 ký, làm sao bây giờ?”
Nông dân không chỉ phải nộp công lương mà còn phải nộp lương dự trữ, theo chính sách “ba trích năm thống,” thực chất là một hình thức thuế địa phương.
Bà Phùng thở dài một tiếng, như thể vừa bị cắt một miếng thịt, nói: “Nộp 520 ký gạo, giá rẻ nhất cũng phải mười đồng một trăm ký, tổng cộng 52 đồng. Lão Đại làm Trưởng thôn, cả tháng cũng chẳng kiếm được ngần ấy.”
Tô Uyển hiểu chuyện, khẽ bảo: “Mẹ, con còn để dành được một ít, mẹ cứ cầm mà bù vào.”
Bà Phùng có chút cảm động nhưng vẫn lắc đầu: “Tiền trong nhà đều ở chỗ mẹ, lấy của con thì ra thể thống gì? Con cứ giữ lại, chưa đến mức phải thế.”
Quay đầu nhìn hai cha con đang tất bật, bà Phùng cuối cùng cũng gượng dậy tinh thần, nói: “May mà năm nay mía được mùa, chờ bán đường đỏ cũng bù được ít nhiều.”
Bận rộn thu hoạch vụ thu, kế tiếp cả làng sẽ chuẩn bị ra khỏi núi nộp công lương. Dù Hợp Tác Xã đã giải tán, nhưng một số việc vẫn như cũ. Là Trưởng thôn, Phùng Ích Dân phải tổ chức người trong làng vận chuyển công lương đến trạm thu ở ngoài núi.
Đến ngày giao công lương, cả làng đã thức dậy từ nửa đêm. Đường lên núi không chỉ xa mà còn hiểm trở, lại phải gánh vác bao nhiêu lương thực nặng trĩu nên ngoài cánh đàn ông, một số phụ nữ khỏe mạnh trong làng cũng phải theo cùng. Chuyến này chỉ là để nộp công lương, lần tới nộp lương dự trữ lại phải đi thêm một chuyến nữa.
Trước khi lên đường, bà Phùng nhét vào túi áo của ông Phùng nhà mình và con trai mấy miếng cơm cháy nướng thơm phức, cùng một túi lạc rang, dặn đi dặn lại: “Nhớ cẩn thận, nhìn đường mà đi, đừng có vội vàng quá.”