Nạn nhân là một phụ nữ hơn 30 tuổi, vốn dĩ vóc dáng đã hơi đẫy đà, lại cộng thêm bị phân hủy nên trông lại càng phì đại. Quần áo của nạn nhân bị vén lên đến ngực để lộ áσ ɭóŧ màu đen. Trước ngực là vết máu đã khô.
Mấy bữa trước thời tiết nóng nực, hai ngày lại đây nhiệt độ đột ngột sụt giảm, mang lại không ít khó khăn cho việc suy đoán thời gian tử vong. Xác chết phân hủy ở mức trung bình, vẫn chưa trương phình triệt để, nhưng đã đủ để bốc lên mùi hôi thối khủng khϊếp trong khoảng không gian bịt bùng.
Phần bụng của tử thi đã ngả sang màu xanh lục. Dựa vào kinh nghiệm, trong thời tiết như thế này mà toàn bộ phần bụng đã ngả sang màu xanh lục, chúng tôi phán đoán sơ bộ nạn nhân đã tử vong khoảng bốn, năm ngày.
Ngoại trừ trường hợp nạn nhân tử vong ngay trong nhà mình, hoặc có người quen nhận ra nạn nhân, hoặc là trên người nạn nhân có giấy tờ xác nhận thân nhân như chứng minh thư, nếu không, khi pháp y đến bất cứ hiện trường án mạng nào cũng phải đối mặt với xác chết vô danh. Nhanh chóng điều tra lai lịch của nạn nhân trở thành khâu quan trọng nhất trong một vụ án mạng.
“Kể cho mọi người nghe một chuyện nhé.” Đại Bảo gần đây rất thích kể chuyện cười. Chúng tôi nhận thấy một pháp y nếu đã trải qua giai đoạn trầm uất sợ hãi, trở nên hay nói hay cười, tức là đã vượt qua được rào cản tâm lý, nhìn thấu sống chết.
“Hồi còn làm việc ở Công an thành phố Thanh Hương,” Đại Bảo bắt đầu kể, “một đồng nghiệp của tôi đã tìm thấy một bộ hài cốt mặc quần áo tại hiện trường. Anh bạn này lúc nào cũng rất tự tin vào vốn kiến thức nhân loại học pháp y của mình, vì thế chúng tôi thường trêu chọc rằng chỉ có anh ta và chó nghiệp vụ là thích xương nhất. Sau đó, anh ta mang bộ hài cốt vào phòng giải phẫu vùi đầu nghiên cứu suốt một buổi chiều, kết luận nạn nhân là nam, 50 tuổi. Kết luận vừa đưa ra, một nhân viên pháp chứng liền tiện tay lôi ngay cái chứng minh thư ra khỏi túi áo nạn nhân, họ tên địa chỉ đầy đủ. Sếp tôi điên người, điều ngay anh này vào trại giam làm bác sĩ cho tù nhân.”
Đại Bảo dứt lời, chợt dừng ngay động tác tìm kiếm trên quần áo nạn nhân: “Ái chà mẹ ơi, may quá tôi có lục túi quần nạn nhân, đúng là có chứng minh thư thật!”
*
Nhờ có chứng minh thư, điều tra viên đã nhanh chóng xác nhận nạn nhân là Lý Di Liên, sống ở tầng mười một ngay trong tòa nhà này.
“Chúng tôi đã điều tra sơ bộ,” điều tra viên nói, “nạn nhân năm nay 34 tuổi, làm việc tại cục thuế thành phố, chồng kinh doanh một công ty vật liệu xây dựng quy mô lớn trong thành phố Vân Thái, lâu lắm rồi không về nhà.”
“Khoảng một tuần trước, anh chồng có về nhà không?” Đại Bảo hỏi.
Điều tra viên lắc đầu: “Hai vợ chồng tình cảm rất tốt, anh chồng ba tháng mới về nhà một lần. Các đồng nghiệp ở Vân Thái đang tìm hiểu hoạt động của anh chồng vào mấy ngày trước đây, nhưng không có điểm nghi vấn nào.”
Tôi lắc đầu, nói: “Bên dưới cống nước thải đã có đồng nghiệp xuống mò vớt, không phát hiện ra đồ đạc tùy thân của nạn nhân. Nhưng nạn nhân lại mặc trang phục công sở, có lẽ là bị sát hại khi tan ca về nhà hoặc trên đường đi làm, vậy thì đáng lẽ phải mang theo đồ đạc chứ.”
Tôi cầm tay phải của nạn nhân nhấc lên, nói: “Còn nữa, anh xem này, xung quanh gốc ngón áp út có một vệt hằn rõ rệt, là dấu vết đeo nhẫn trong thời gian dài.”
Tôi lại nhìn dái tai của nạn nhân, nói: “Tai cũng có lỗ, cho thấy trước khi chết, có lẽ nạn nhân có đeo hoa tai, nhưng bây giờ lại không thấy nhẫn và hoa tai đâu. Những dấu vết này cho thấy, đây có lẽ là một vụ án cướp của.”
“Cướp của?” Điều tra viên hỏi. “Cướp của ngay trong cống nước thải ấy à? Mà áo của nạn nhân bị tốc lên, liệu có phải là cưỡиɠ ɧϊếp gϊếŧ người không?”
“Có thể khẳng định rằng không phải người nhà nạn nhân gây án.” Lâm Đào nói. “Chúng tôi vừa dùng biện pháp kỹ thuật để mở khóa vào nhà nạn nhân xem xét, không có dấu vết gì khác thường.”
Tôi kéo phẳng vạt áo của nạn nhân, máu ngấm trên quần áo đã khô, sờ vào cứng đờ.
Tôi nói với điều tra viên: “Trước tiên, tôi sẽ trả lời câu hỏi đầu tiên của anh, trên ngực nạn nhân bị đâm rất nhiều nhát dẫn đến tử vong do mất máu.”
“Đúng vậy.” Điều tra viên nói. “Điều này không cần anh nói tôi cũng biết.”
“Vậy thì, giờ chúng ta đã vuốt phẳng quần áo của nạn nhân, và có thể nhìn thấy trên áo nạn nhân cũng có rất nhiều vết thủng.” Tôi nói. “Bây giờ, chúng ta cần quan sát xem vết thủng trên áo có trùng khớp với vết thương ở trên ngực không?”
Điều tra viên gật đầu tán đồng.
Tôi nói tiếp: “Tiếp theo, tôi sẽ trả lời câu hỏi thứ hai của anh. Hiện trường gây án có lẽ không phải trong lòng cống, trong lòng cống nước thải không có đủ điều kiện của hiện trường gây án, cửa cống quá nhỏ hẹp, lòng cống lại quá cao, hai ống quần của nạn nhân cũng không có dấu vết ngấm phải nước thải, cho thấy nạn nhân chưa chạm đến đáy của lòng cống. Tất nhiên, nạn nhân cũng chẳng rỗi hơi mà tự dưng lại chui xuống cống nước thải. Vì thế, cống nước thải có lẽ là hiện trường vứt xác.”
Tôi ngừng lại một lúc, chỉ vào một vết thương không có phản ứng sống trên trán nạn nhân, nói: “Sở dĩ thi thể bị treo lên dây, là vì hung thủ đã ném nạn nhân xuống đây trong tư thế đầu hướng lên trên chân quay xuống dưới. Do có vận tốc ban đầu nên tử thi rơi xuống theo hướng chênh chếch, sau đó đầu đập phải tay vịn khiến thi thể bật đi, nạn nhân vừa hay mắc phải đám dây nhợ loằng ngoằng trong lòng cống. Bởi vậy, thi thể đã không rơi xuống lòng cống mà treo lủng lẳng trên dây. Quần áo của nạn nhân gạt phải dây nhợ nên bị tốc lên, đem lại cảm giác giống như bị xâm hại.”
“Vậy hiện trường gϊếŧ người ban đầu là ở đâu?” Điều tra viên hỏi. “Chắc chắn không phải là gϊếŧ người bên ngoài tòa nhà, sau đó kéo vào bên trong giấu xác.”
Lâm Đào nói: “Không thành vấn đề, chuyện tìm kiếm hiện trường gϊếŧ người, cứ giao cho tôi.”
“Vậy tớ đi khám nghiệm tử thi đây.” Tôi nói.
*
Nạn nhân tử vong do mất máu.
Trên ngực nạn nhân bị đâm mười bảy nhát dao, trong đó có mười một nhát dao xuyên qua gian sườn đâm vào khoang ngực. Cả mười một nhát dao đều đâm thủng tim, cứa đứt động mạch chủ và phổi của nạn nhân, khiến nạn nhân mất máu ồ ạt dẫn đến tử vong.
Tôi ghi chép lại tỉ mỉ vị trí, hình dạng, độ dài và độ sâu của mỗi vết thương trên thi thể, phán đoán hung khí gây thương tích là loại dao một lưỡi, rộng khoảng 3 centimet, dài hơn 15 centimet.
Rất nhiều người cho rằng, việc tìm hiểu về hung khí gây thương tích, ngoài tác dụng suy đoán ra một số đặc điểm của hung khí thì không còn ích lợi gì khác. Ví dụ trong vụ án này, đã suy đoán được đặc điểm chi tiết của hung khí, thế nhưng nghĩ lại thì nhà nào cũng có dao gọt hoa quả phù hợp với điều kiện trên. Thực ra, suy đoán về hung khí gây thương tích không chỉ có thể thu hẹp phạm vi điều tra, mà quan trọng hơn là cung cấp được manh mối để tìm kiếm vật chứng có giá trị một cách nhanh chóng và thuận lợi hơn. Ví dụ sau khi vụ án được phá, đến khám nhà nghi phạm, tìm được mười mấy con dao. Khi đó, căn cứ vào suy đoán của pháp y về đặc điểm của hung khí, điều tra viên sẽ nhanh chóng tìm ra con dao phù hợp để tiến hành khám nghiệm vật chứng, như vậy có thể tiết kiệm được rất nhiều thời gian và công sức.
Đây là một vụ hành hung đơn giản bằng dao, khám nghiệm tử thi có lẽ không thể phát hiện ra quá nhiều manh mối và chứng cứ, chỉ có thể xác nhận nguyên nhân tử vong, thời gian tử vong, hung khí gây án, phương thức hành hung.
Trong dạ dày của nạn nhân còn có ít hạt ngô, thức ăn vẫn còn chưa đi vào tá tràng, chúng tôi suy đoán nạn nhân tử vong sau bữa ăn cuối cùng hai tiếng đồng hồ.
Ngoài ra, theo thông lệ, chúng tôi cũng tiến hành khám nghiệm và chụp ảnh quần áo của nạn nhân. Lưng áo khoác ngoài của nạn nhân dính rất nhiều bụi đất. Điều đáng chú ý là trong túi áo khoác và túi quần dài đều có vết máu dạng bôi quệt.
“Theo anh thì vết máu bên trong túi quần, túi áo nạn nhân được hình thành ra sao?” Tôi hỏi Đại Bảo.
Đại Bảo trả lời như cháo chảy: “Có hai khả năng. Một là sau khi nạn nhân bị thương đã đưa bàn tay dính máu thò vào trong túi. Khả năng thứ hai là sau khi hung thủ gϊếŧ người đã đưa bàn tay dính máu móc túi của nạn nhân. Thông thường, nếu là khả năng thứ nhất, vết máu thường chỉ xuất hiện trong một túi. Còn nếu là khả năng thứ hai, vết máu sẽ xuất hiện trong tất cả các túi. Trong vụ án này, ba túi áo, hai túi quần của nạn nhân đều đính vết máu, nên anh thiên về giả thiết thứ hai, tức là hung thủ thử móc túi nạn nhân.”
“Phải!” Tôi gật đầu nói. “Có động tác móc túi, càng chứng tỏ hung thủ gϊếŧ người vì tiền. Điều này cũng phù hợp với việc hung thủ lấy mất nhẫn và hoa tai của nạn nhân. Pháp y chúng ta luôn khẳng định xác chết biết nói, giờ thì quần áo của xác chết cũng có thể lên tiếng, chúng nói với chúng ta, đây là một vụ án gϊếŧ người cướp của.”
Sau khi khám nghiệm hoàn tất, chúng tôi thấy vẫn còn sớm liền đi tới phòng họp tổ chuyên án.
“Chồng của nạn nhân có thể đã được loại trừ, anh ta không có điều kiện thời gian gây án.” Điều tra viên lên tiếng đầu tiên.
“Ừm!” Tôi nói. “Trang sức của nạn nhân đã bị hung thủ lấy hết, và lưu lại dấu vết trên thi thể. Ngoài ra, trong tất cả túi quần, túi áo của nạn nhân đều có vết máu dạng bôi quệt, cho thấy sau khi gϊếŧ người, hung thủ đã móc túi nạn nhân. Tổng hợp những chi tiết trên, có thể phán đoán mục đích của hung thủ là gϊếŧ người cướp của.”
Điều tra viên nói: “Ngoài ra, theo điều tra, Lý Di Liên xuất hiện lần cuối cùng vào năm ngày trước. Hôm đó là tối thứ sáu, mấy người trong cơ quan đi ăn tối với nhau, khoảng 8 giờ tối thì tan cuộc. Kể từ tối hôm đó, Lý Di Liên liền mất tích, thứ hai không đi làm, điện thoại gọi cũng không nghe máy. Vì công việc của chị ta rất nhàn hạ, thuộc kiểu ba ngày đánh cá hai ngày phơi lưới, đồng nghiệp chỉ nghĩ rằng chị ta đến Vân Thái thăm chồng nên cũng không mấy bận tâm.”
“Cùng đi ăn tối?” Tôi hỏi. “Nhưng thức ăn trong dạ dày của nạn nhân không giống như thức ăn trong nhà hàng, mà chỉ có ngô. Chẳng lẽ không phải nạn nhân tử vong sau bữa tối hôm thứ sáu?”
Điều tra viên nói: “Theo điều tra, Lý Di Liên luôn ăn kiêng để giảm béo, bữa tối hầu như không ăn gì. Buổi tối hôm đó, chị ta chỉ ăn một bắp ngô. Nếu thức ăn chứa trong dạ dày cũng giống như vậy thì có lẽ đúng là nạn nhân đã tử vong vào buổi tối hôm đó.”
“Còn hiện trường gϊếŧ người, chúng tôi vẫn chưa tìm thấy.” Lâm Đào mở phim đèn chiếu, nói. “Chúng tôi đã theo cầu thang bộ đi từ tầng một đến trước cửa căn hộ của nạn nhân ở tầng mười một, nhưng chỉ thấy ở cầu thang bộ từ tầng hai đến tầng ba hình như có dấu vết lau chùi bằng cây lau nhà, nhưng trên tường không có vết máu dạng phun bắn. Tôi nghe nói nạn nhân bị đâm thủng tim, vậy thì phải có rất nhiều vết máu dạng phun đúng không? Cầu thang rất nhỏ hẹp, nếu có máu bắn lên trên tường thì kiểu gì cũng không thể lau sạch được. Vì thế, chúng tôi cho rằng nạn nhân có lẽ bị gϊếŧ trong nhà, sau đó mới bị kéo ra ngoài vứt xác.”
Tôi nhíu mày, lắc đầu nói: “Tôi không tán thành suy nghĩ này. Các anh xem, lưng áo nạn nhân dính đầy đất bụi, có lẽ đã phải nằm ngửa ở nơi nhiều bụi bặm một thời gian. Nếu ở trong nhà thì chắc không thể bụi bặm đến thế được. Tôi đã xem những tấm ảnh khám nghiệm hiện trường, thấy mặt nền dưới chân cầu thang bộ tầng một lát gạch men, nhưng sau khi bước lên đoạn bậc thang thì lại là láng xi măng. Các hộ dân trong nhà rất ít khi đi thang bộ nên mặt cầu thang rất bụi. Hiện tượng này cho thấy, có lẽ nạn nhân bị sát hại trong cầu thang bộ.”
“Hay là khi dịch chuyển thi thể, bụi đất trên cầu thang bộ đã dính vào án nạn nhân không?” Lâm Đào hỏi.
Tôi lắc đầu, nói: “Không thể. Nếu là kéo lê trên đất thì bụi đất phải có hướng cọ xát, nhưng bụi đất bám trên quần áo của nạn nhân phân bố đều đặn trên diện tích rộng, tức là dính phải khi tiếp xúc hoàn toàn. Hơn nữa, khi chúng tôi khám nghiệm tử thi tại hiện trường, thấy vết hoen tử thi nằm ở vị trí không chịu sức ép sau lưng, chứng tỏ sau khi tử vong, nạn nhân đã ở nguyên trong tư thế nằm ngửa ít nhất ba mươi sáu tiếng đồng hồ.”
“Chỉ có đoạn cầu thang dẫn từ tầng hai đến tầng ba là có dấu vết lau chùi bằng cây lau nhà, chúng tôi đã sử dụng Benzidine để tìm được chỗ có phản ứng máu ẩn, hiện đang tiến hành xét nghiệm ADN. Vậy thì có lẽ nạn nhân bị sát hại tại đây, nhưng tại sao không có vết máu dạng phun? Thế thì rất khó giải thích đấy.” Lâm Đào hỏi.
“Vấn đề này dễ giải thích thôi.” Tôi nói. “Không phải cứ đứt động mạch là có vết máu dạng phun trên diện rộng tại hiện trường. Động mạch ở những phần da lộ ra ngoài của nạn nhân, ví dụ như phần cổ, không hề bị đứt, mà là đứt nội tạng bên trong khoang bụng. Tuy mấy hôm trước thời tiết khá nóng, nhưng nạn nhân mặc quần áo đồng phục công sở, vẫn là áo dài tay. Lại thêm trên ngực còn có áo ngực bó sát, quần áo ở vị trí này rất dày nên dù có máu bắn ra cũng bị quần áo che mất và dính chặt vào. Bởi vậy, nếu nạn nhân mặc quần áo đủ dày thì tổn thương ở ngực thường ít khi có vết máu dạng phun rõ rệt.”
“Vậy thì kẻ nào đã gây án?” Điều tra viên hỏi.
Tôi lập tức khẳng định như đinh đóng cột: “Tôi cho rằng hung thủ sống ở ngay trong tòa nhà này.”