Chương 1
Trước tiết Thanh Minh, Mạnh Bán Yên chọn một ngày đẹp trời, dẫn theo nha hoàn Thúy Vân, gọi thêm A Thất và Tiểu Thập cùng đi, lên núi tảo mộ cho phụ thân, nội tổ phụ và nội tổ mẫu.
Hàng năm, cứ đến trước và sau tiết Thanh Minh luôn có mưa nhiều, trên đường đi, Mạnh Bán Yên lại mơ màng nhớ về lúc nhỏ, khi mình ôm cổ phụ thân mà ngây thơ hỏi, sao mỗi lần trời mưa lại phải lên núi, sao không đợi trời đẹp rồi mới đi.
Phụ thân của Mạnh Bán Yên là người cưng chiều con cái, nghe nhi nữ ngây ngô hỏi cũng không giận, ngược lại còn quấn chặt đứa con bằng chiếc áo choàng, vừa ôm con leo núi vừa dạy đọc: "Thanh minh thời tiết vũ phân phân, lộ thượng hành nhân dục đoạn hồn."
( Câu thơ này của nhà thơ Đỗ Mục ( 杜牧 ) viết trong bài thơ Thanh Minh ( 清明 ) tạm dịch là “Tiết thanh minh mưa rơi lất phất/Người đi đường buồn nát cả cõi lòng” ).
Khi đó Mạnh Bán Yên mới năm tuổi, đâu hiểu được "đoạn hồn" là gì, chỉ biết như con vẹt bắt chước phụ thân đọc thơ, dù đọc sai bét cũng không sao, vì đọc xong người sẽ dẫn mình đi ăn bún gạo và uống canh mận chua, rất đáng.
"Tiểu thư, tiểu thư?"
"Ừ? Đến rồi à."
Mạnh Bán Yên nghĩ đến chuyện cũ mà có chút lơ đãng, bước chân vẫn vững vàng. Đi theo sau A Thất, đứng trước mộ phụ thân, cô mới thở dài một hơi, ra hiệu cho Thúy Vân và A Thất cùng mình chuẩn bị hương nến và pháo.
Nhà Mạnh ở huyện Tân Châu được coi là gia đình giàu có, phát tài từ đời nội tổ. Ông lão Mạnh Sơn Nhạc vốn là con nhà địa chủ ở thị trấn dưới Tân Châu, nhưng gia cảnh sa sút. Trong một tháng, mẫu thân rồi phụ thân ông đều mất, gia đình hoàn toàn suy sụp.
Huynh trưởng làm học việc không về được, Mạnh Sơn Nhạc mười tuổi dẫn theo đệ đệ, dùng một tấm chiếu rách đưa phụ mẫu lên núi chôn. Dù vậy, họ vẫn bị dân làng làm khó, không cho chôn, Mạnh Sơn Nhạc phải cắn răng ký một tờ nợ vô lý mới cho phụ mẫu được yên nghỉ.
Sau đó, Mạnh Sơn Nhạc ra ngoài làm học việc, năm năm học việc, năm năm bôn ba, tích lũy được một chút gia sản, mới đưa người thê tử mang thai trở về huyện Tân Châu lập nghiệp.
Mạnh Sơn Nhạc học nghề nấu rượu, rượu nấu rất ngon lại không bảo thủ, chỉ là tay trắng lập nghiệp, không có vốn liếng, dù cưới con gái của chủ cũng không được giúp đỡ nhiều.
May thay, Mạnh Sơn Nhạc là người sáng suốt, buôn bán không lớn thì làm cho tinh, một tiệm rượu không lớn không nhỏ không làm giàu lớn, nhưng có thể làm cho những nhà hàng và kỹ viện nổi tiếng nhất thành không thể thiếu rượu của mình, cũng là tài của ông.
Sinh ra con trai Mạnh Hải Bình, là người tính tình cần cù chăm chỉ, chỉ tiếc là mũi không thính lưỡi cũng bình thường. Học được nghề nấu rượu của Mạnh Sơn Nhạc, nhưng không có tài năng phát triển thêm.
May thay, lão ta cũng không cam lòng ăn bám phụ thân suốt đời, không nấu rượu được thì làm việc khác.
Sau khi thành thân, lão ta cùng vài gia đình có gia cảnh và tính cách tương tự ở kinh thành làm ăn, đến khi Mạnh Bán Yên ra đời, lão ta cùng người khác hùn vốn mở kho hàng, tổ chức đoàn thương, đi khắp ngoài quan và kinh thành.
Lúc đầu, Mạnh Sơn Nhạc không đồng ý, cho rằng làm nghề buôn bán quá khổ, gia đình không thiếu ăn thiếu mặc, không cần thiết phải chịu khổ. Nhìn con trai càng ra ngoài càng có chí khí, càng hăng hái, ông lão cũng không ngăn cản nữa.
Nhưng đời người không như ý, năm Mạnh Bán Yên mười hai tuổi, Mạnh Hải Bình đi buôn gặp lở đất, mất tích, sống không thấy người chết không thấy xác.
Con trai duy nhất mất, Mạnh Sơn Nhạc và nương tử Bách Trinh hoàn toàn suy sụp. Bách Trinh chịu đựng ba năm, đợi cháu gái và con dâu mãn tang 27 tháng mà không thấy con trai trở về, thì đoạn tuyệt hy vọng cuối cùng mà chết.
Mạnh Sơn Nhạc tốt hơn chút, giữ được hơi thở thêm hai năm, đến khi Mạnh Bán Yên hoàn toàn nắm giữ gia sản, không ai có thể tranh đoạt, mới nửa phần hài lòng nửa phần bất đắc dĩ nhắm mắt.
Giờ đây ba năm trôi qua, Mạnh Bán Yên lấy cớ liên tục để tang không thể xuất giá, ngồi vững vị trí chủ nhà, trở thành nữ nhân nổi tiếng trong huyện Tân Châu.
Mộ của Mạnh Hải Bình là mộ y quan, nhưng năm đó Mạnh Bán Yên mới mười hai tuổi cũng theo quy củ làm.
Người ta nói nhà cô không có nam đinh để lo tang lễ cho Mạnh Hải Bình, Mạnh Bán Yên tự mình làm, ai dám nói lời không hay thì cho gia đinh trong nhà đi đánh vào mặt, ai đi cáo quan thì cô dùng tiền đút lót quan phủ, đắc tội không ít người nhưng cũng giữ vững được uy thế.
Mọi người sau lưng nói nhà họ Mạnh không có gia giáo, không biết dạy con, nhưng trước mặt Mạnh Sơn Nhạc và Mạnh Bán Yên, không ai dám nói tiếc rằng nhà họ Mạnh không có con trai nữa.
Tiếng pháo được tháo ra và xếp quanh mộ thành một vòng tròn. Đợi đến khi Mạnh Bán Yên quỳ xuống thắp hương, sau đó đốt ba mảnh giấy vàng trước mộ, Tiểu Thập mới châm ngòi pháo.
Hương, giấy và pháo đều được mua từ một cụ lão chuyên lo việc tang lễ trong thành, nói rằng mười ngàn tiếng pháo không hề sai. Đợi đến khi tiếng pháo cuối cùng ngừng lại, khói trắng mờ mịt hầu như che phủ hoàn toàn Mạnh Bán Yên đang quỳ trước mộ.
Khi khói từ từ tan đi, Thúy Vân đến đỡ Mạnh Bán Yên đang quỳ dưới đất sau khi đốt xong tiền giấy, lại phát hiện tiểu thư của nhà mình vẻ mặt thờ ơ, không nhìn ra có cảm xúc gì đặc biệt.
“Đi thôi. Chúng ta còn phải đến mộ của nội tổ và nội tổ mẫu nữa, nếu không nhanh lên sẽ không kịp”.
Mạnh Bán Yên thực sự không khóc, trong lòng cũng không có cảm xúc gì nổi bật.
Tám năm trôi qua, từ lúc hoảng hốt không biết làm sao phải nhờ cậy thúc phụ giúp đỡ chôn cất phụ thân, đến bây giờ tự mình chu toàn hậu sự cho ông bà, cô đã tiễn đưa phần lớn người nhà chỉ còn lại ba ngôi mộ, lòng cô cũng ngày càng bình tĩnh hơn.
Đến mộ của Mạnh Hải Bình, sau đó đi nhanh hơn đến mộ ông bà. Đôi khi Mạnh Bán Yên cũng nghĩ mình thực sự là người lạnh lùng, nếu không sao lại không rơi một giọt nước mắt nào chứ.
May mắn là cảm giác như vậy đến nhanh cũng đi nhanh, khi xuống núi ngồi lên xe ngựa trở về thành, cảm giác buồn rầu khó tả đó cũng cùng hương và mộ ở lại trên núi, không còn thấy nữa.
Mảnh đất mộ tổ tiên mà Mạnh Sơn Nhạc để lại cách không xa huyện Tân Châu, xe ngựa lắc lư chưa đến một giờ đã đến cổng thành.
Nhà họ Mạnh buôn bán nhiều năm, xe ngựa và ngựa trong nhà đều có kí hiệu riêng, binh sĩ canh giữ cổng thành đều là những khuôn mặt quen thuộc, đúng lúc giữa trưa là thời điểm ít người nhất, Mạnh Bán Yên không cần xuống xe, chỉ thò tay ra đưa một ít tiền đồng, “Tuyền thúc vất vả rồi, buổi trưa thêm món cho các thúc và các huynh đệ.”
“Vẫn là đại tiểu thư chu đáo.” Vương Tuyền vui vẻ đưa tay nhận tiền đồng, không gọi lính canh tra xét xe ngựa nữa, cười nói với Mạnh Bán Yên, “Hôm qua đi mua rượu ở tiệm nhà cô, rượu nhà cô có hơi nhạt, không được rồi.”
“Ngày mai Tuyền thúc đến, bảo Tam thúc lấy thêm cho thúc, nhấp một ngụm rượu cũng không thể để Tuyền thúc không vui.”
Mạnh Bán Yên nhìn có vẻ nghe rất chăm chú, lời nói ra cũng làm người ta cảm thấy dễ chịu.
Vương Tuyền nhìn lại cô nương ngồi trong xe ngựa, cổ cúi thấp, khuôn mặt xinh đẹp, mới nhận ra Mạnh Bán Yên trông chững chạc nhưng thực ra vẫn là cô nương chưa lấy chồng, liền thôi ý định trêu đùa, khoát tay bảo cô nhanh chóng về nhà.
Xe lăn bánh, Mạnh Bán Yên buông rèm xe tựa vào ghế, tiện tay lấy một miếng bánh lõi từ hộp bánh bên cạnh bỏ vào miệng, không quên chia phần cho Thúy Vân và những người khác, “Còn một lúc nữa mới về đến nhà, ăn chút bánh lót dạ đi.”
( Bánh mà tác giả nhắc đến là 芯糕, đây là cách gọi chung của những loại bánh ngọt có vỏ mềm xốp và có nhân bên trong, nhân có thể là các loại như hạt sen, đậu đỏ, đậu xanh,...Vì tác giả không nói rõ tên bánh nên mình sẽ tạm gọi là bánh lõi nhé! )
“Tiểu thư, vừa rồi Tuyền thúc nói gì vậy?” Thúy Vân nhận bánh nhưng không ăn, quay người đi rót nước cho Mạnh Bán Yên. Tiểu thư nhà mình ăn bánh nhất định phải kèm theo trà, không thì dễ nghẹn.
“Cô nghe hắn ta nói bậy, lão nghiện rượu thực sự cảm thấy rượu không đúng vị mà có thể nhịn đến hôm nay mới nói sao? Đáng lẽ phải làm ầm tiệm lên ngay lúc đó rồi. Chỉ là muốn lợi dụng chút thôi, cô xem Tam thúc có chiều được không?”
Buôn bán rượu quan trọng nhất là phải tinh tường, phân biệt được thật giả, nếu không sao có thể giao dịch với những tên nam nhân ngâm mình trong thùng rượu cả đời.
“Tiểu Thập, chiều nay ngươi đi một chuyến đến xưởng rượu, bảo Tam thúc chuyến rượu gửi đi các huyện có thể xuất phát trước, tốt nhất là ngày mai đi.”
Mạnh Bán Yên không bỏ qua sự mềm lòng trong mắt Vương Tuyền vừa rồi, mặc dù cô không hiểu mình ngồi trong xe ngựa không bị gió mưa ảnh hưởng có gì đáng để người ta thương hại, nhưng nếu người ta đã mềm lòng thì không thể lãng phí.
Người ta nói ma nhỏ khó đối phó, mỗi lần nhà mình giao hàng hay nhận hàng qua cổng thành đều phải để lại chút tiền. Hiếm khi gặp được Vương Tuyền dễ nói chuyện, nhanh chóng gửi hàng chuyến sau ra ngoài, miễn là họ không làm khó người, thì vào ra cũng tiết kiệm được không ít tiền.
Tiểu Thập hai năm nay luôn theo A Thất, thường ngày ngoài việc hộ tống còn giúp Mạnh Bán Yên chạy việc vặt kiếm chút tiền lẻ. Đường từ nhà họ Mạnh đến xưởng rượu, cậu nhắm mắt cũng không đi sai.
“Vâng, đại tiểu thư yên tâm, lát nữa tôi đi ngay.”
“Không cần vội, ăn xong cơm hãy đi.”