Ba đối tượng được giúp đỡ, hai trai một gái.
Lâm Duy Thăng mới được thả khỏi Trung tâm cải tạo giam giữ vị thành niên hồi tháng 5 năm nay. Cậu đã trải qua sinh nhật lần thứ 18 của mình trong Trung tâm, hiện đang học lớp 11 ở một trường trung học bình thường trong thị trấn.
Trường cấp 3 này tỉ lệ trúng tuyển thấp, tỉ lệ bỏ học lại cao, đến năm 12 thì cơ bản chỉ còn lại 1 lớp, trong lớp cũng chỉ ít ỏi mười mấy học sinh. Mục tiêu của Lâm Duy Thăng là thi đậu vào một trường cao đẳng trong tỉnh, nhưng trong môi trường cấp 3 như thế hơi khó khăn, đa phần học sinh đều trốn học, đánh nhau, yêu đương, cuối cùng bỏ học, giáo viên không quản lý được, mà cũng lười quản, muốn học tốt chỉ có thể dựa vào nỗ lực bản thân.
Lâm Duy Thăng chưa tan học, họ đến tiệm trà sữa gần trường chờ cậu.
Ghế trong quán trà sữa đều là ghế nhựa, trang trí đơn sơ, giá thành cũng rẻ. Trong quán đông đúc học sinh, trường này không có đồng phục chính thức nên học sinh mặc đồ tự do, dáng vẻ lười nhác, bất kể nam nữ đều đang hít mây nhả khói, nhìn thấy nhóm Chu Chức Trừng vào thì đồng loạt nhìn sang.
Có người hỏi: “Đài truyền hình à?”
Một cô gái trả lời: “Hình như thu hình chương trình luật sư, đằng đó có luật sư Chu, tôi xem kênh pháp luật đã thấy cô ấy mấy lần rồi.”
Có người theo bản năng muốn dập thuốc, có người không sợ: “Ha ha, tôi đã thành niên, ở ngoài trường, ai quản lý được tôi?”
Chu Chức Trừng đang gọi thức uống, nghe vậy thì quay lại mỉm cười với cô gái kia.
Triệu Diên Gia cũng đang nhìn thực đơn, nói: “Luật sư Chu, ở đây cũng gặp được fan của chị hả?”
Dĩ nhiên cậu nói đùa, nhưng mấy người kia lại tưởng thật phá lên cười, chỉ cô gái kia nói: “Luật sư kia nói mày là fan cô ấy à? Cười chết mất.”
“Tao không ngờ mày lại hâm mộ cái loại luật sư nghiêm trang vậy.”
Họ cười không phải trêu đùa mà là giễu cợt thật sự, trong mắt những cô cậu hành xử khác thường này thì loại người thích luật sư khô khan nghiêm túc rất mất mặt.
Cô gái kia xấu hổ đỏ mặt, giận dữ phản bác: “Không có, bà nội tao mới coi tiết mục của cô ấy.”
Triệu Diên Gia từ nhỏ đến lớn tiếp thu nền giáo dục ưu tú không hiểu ra sao, thích luật sư rất mất mặt à?
Diệp Bạch hạ giọng nói: “Bọn trẻ còn chưa lớn nên cảm thấy xăm mình, trốn học, nhuộm tóc, đánh nhau là ngầu nhất.”
Giang Hướng Hoài liếc nhìn Chu Chức Trừng, cười nói: “Đúng là chưa trưởng thành, không biết mọi người có biết trước đây luật sư Chu cũng từng làm những việc này không.”
Ba luật sư tập sự cùng nhìn Chu Chức Trừng.
Chu Chức Trừng gọi trà sữa trước, tìm bàn trống ngồi xuống nói: “Có vấn đề gì sao?” Trước giờ cô không cảm thấy từng nổi loạn có gì xấu, thậm chí khi cô đi tọa đàm cho thanh thiếu niên về pháp luật, có khi cũng nhắc về thời gian nổi loạn của mình.
Triệu Diên Gia hỏi: “Vậy chị có hút thuốc không?” Cậu hỏi xong thì tự phủ định, “Chắc chắn là không, vì luật sư Chu ghét uống rượu hút thuốc nên anh em mới bỏ rượu bỏ thuốc.”
Diệp Bạch hỏi: “Vậy chị có xăm mình không?”
Chu Chức Trừng lắc đầu: “Sợ đau.”
“Vậy thời nổi loạn của chị cũng giống như mấy đứa nhỏ khác, nhuộm tóc, trốn học vài buổi, đi tiệm net?”
“Đối với một cô bé ngoan luôn học hành chăm chỉ thì vậy đã rất nghiêm trọng rồi!” Chu Chức Trừng cười.
“Vậy chị quen luật sư Giang lúc đó à, lãng mạn ghê, quen lâu thật.” Diệp Bạch chống cằm.
Chu Chức Trừng tránh vấn đề này, nhưng Giang Hướng Hoài lại hứng thú: “Đó cũng là lần đầu tiên trong đời tôi nhuộm tóc hồng.”
“Có ảnh chụp không?” Diệp Bạch tò mò.
Triệu Diên Gia cũng tò mò.
Giang Hướng Hoài lấy di động, mở album ảnh 10 năm trước ra, tiệm tạp hóa Mai Mai gần như không có gì thay đổi, ôn Chu mệ Thái nắm tay nhau đứng phía trước, Chu Chức Trừng nhuộm tóc hồng mặt lạnh lùng, hai bên là Giang Hướng Hoài và Chu Bỉnh Trừng, tay Giang Hướng Hoài vặn mặt Chu Chức Trừng để cô nhìn vào ống kính.
Triệu Diên Gia buồn cười: “Sao ôn Chu cũng nhuộm tóc vậy? Ngầu ghê.”
Giang Hướng Hoài vỗ đầu Triệu Diên Gia: “Sao không nói anh ngầu?”
Triệu Diên Gia muốn nói, anh có gì mà ngầu, không phải là vì muốn theo đuổi con gái nhà người ta sao, nhưng chưa kịp nói thì chợt nhớ đến một bức ảnh mà cậu từng thấy ở nhà họ Giang.
Anh Hướng Thanh ôm Hướng Hoài, hai anh em mỉm cười với ống kính. Sau đó cậu lại nhìn thấy bức ảnh kia bị dì cả cắt làm đôi, cắt phần mặt Giang Hướng Hoài đi, ném thẳng vào mặt anh ấy.
Triệu Diên Gia cảm thấy, có lẽ rất lâu, rất lâu trước kia, anh Hướng Hoài thực sự chỉ xem luật sư Chu như em gái mà chăm sóc.
Nhưng cậu bỗng thấy tủi thân. Nếu muốn làm anh trai sao không chăm sóc cậu? Lại còn động tí là mất kiên nhẫn, bảo cậu cút.
*
Lâm Duy Thăng tan học, gọi điện cho Chu Chức Trừng, giọng ngại ngùng: “Luật sư Chu, hay là chờ em thêm nửa giờ được không? Hoặc hỏi bảo vệ xem có thể vào trường không, em quên hôm nay phải trực nhật.”
Chu Chức Trừng suy nghĩ: “Chúng ta vào trong quay tư liệu đi.”
Bảo vệ trường cho họ đăng ký rồi cho phép vào khuôn viên trường.
Lâm Duy Thăng làm việc gọn gàng nhanh chóng, cậu đã lau nhà, ngẩng lên thấy Chu Chức Trừng thì vội vàng, “Luật sư Chu, em xong ngay.”
“Gần đây học hành ra sao? Có theo kịp không?”
“Cũng được ạ, cô Vương quan tâm em lắm, cô ấy nói nếu có gì không hiểu cứ đi tìm cô.”
Chu Chức Trừng cười: “Lúc trước em gặp chuyện, cô Vương rất lo cho em, cô ấy đến tìm chị rất nhiều lần. Khả năng của giáo viên ở trường có hạn, nhưng học tập quan trọng là dựa vào bản thân.”
“Em biết.” Lâm Duy Thăng cười, than thở: “Hôm nay chỉ có nửa lớp đi học.”
“Chúng ta không quản lý được người khác, họ không đến, em cứ nghĩ có thể tận dụng nguồn lực giáo viên, chỉ cần em muốn học, giáo viên trong trường nhất định sẽ giúp em.”
“Dạ, bạn học với đa số giáo viên không biết em từng ở Trung tâm cải tạo thiếu niên.” Hồ sơ phạm tội của vị thành niên được bảo vệ tốt.
Nhưng Lâm Duy Thăng hơi lo lắng: “Trước đây em đã bỏ học, ở trong Trung tâm… Em cảm giác mình già hơn, có phải học bị chậm không?”
Diệp Bạch nóng nảy: “Không muộn, không cần lo lắng nhiều về tuổi tác, cuộc đời còn rất dài. Chị đến đại học mới hối hận vì trước kia không học hành chăm chỉ, nhưng vẫn không muộn. Chị cố gắng thời đại học, thi đậu khảo sát, hiện giờ cũng có thể làm luật sư.”
Phỏng vấn bắt đầu, Lâm Duy Thăng ngồi trước mặt mọi người, đeo kính, nhìn nhã nhặn, ngượng ngùng, cậu không ngại nhắc đến việc mình từng ở Trung tâm cải tạo giam giữ trẻ vị thành niên. Cậu nói: “Xem như sống lại đi, em đến Trung tâm ba lần, nói ra có lẽ mọi người cảm thấy giả tạo nhưng em rất thích Trung tâm, lần đầu tiên là em đánh nhau, lần thứ hai và thứ ba đều là… trộm xe điện, em cần tiền.”
Nói đến đây, cậu cúi đầu, đỏ mặt.
“Hơn nữa lúc đó em tự sa ngã, nghĩ rằng dù sao cũng là vị thành niên, ăn cắp là tội nhỏ, bị bắt cũng không sao, chưa kể… trong đó không đáng sợ, ăn uống ngon, cũng có người quản lý, quan tâm em, không cần lo bữa sau không có cơm ăn. Mỗi ngày cai ngục sẽ sắp xếp chúng em đi làm việc, buổi chiều học tập. Em thích học lịch sử, triết với toán, còn có thể đặt mua báo mình thích. Buổi tối tụi em có hai giờ giải trí, xem TV.”
Lâm Duy Thăng nói đến đây, nhìn Chu Chức Trừng: “Luật sư Chu, lần đầu em nhìn thấy chị xem tiết mục của chị, không ngờ ngày hôm sau em lại gặp chị trong lớp học.
Em rất thích cảnh sát Đặng của Trung tâm vị thành niên, ông giống ba em. Lần đầu tiên ông đưa em ra ngoài, ông ôm em bảo đừng quay lại nữa, lần thứ hai em vào, ban đầu ông không thèm để ý đến em. Ông thất vọng với em, ông không hiểu vì sao em không quý trọng cuộc sống bên ngoài.”
Cậu cúi đầu, vành mắt ửng hồng: “Nhưng bên ngoài rất cô độc, chỉ có mình em, không có nhà, không biết phải đi đâu. Ba mẹ không còn, em không có tiền, chú đánh em mãi… Cảnh sát Đặng giống người thân của em hơn.”
Cậu nói đứt quãng: “Lần đầu tiên vào Trung tâm là vì em đánh anh họ em. Anh họ trước giờ vẫn khinh thường em nên em mới đánh anh ta… Khi đó em cảm thấy cứ ở mãi trong Trung tâm cải tạo vị thành niên thì thật tốt, em không muốn ra ngoài.
Chú thím lấy số tiền bồi thường tử vong do tai nạn ô tô của ba mẹ em, nói ba mẹ lúc còn sống thiếu tiền họ, họ còn có một giấy vay nợ. Em không xu dính túi, không nuôi nổi bản thân, thế là đi ăn cắp. Trộm được thì có tiền, không trộm được bị bắt vào đây cũng có cơm ăn, còn có rất nhiều bạn bè, cũng có người thân.”
Sau khi Chu Chức Trừng về quê làm việc, cô tham gia công tác giáo dục và hỗ trợ tội phạm vị thành niên do Hiệp hội luật sư tổ chức. Thường xuyên qua lại Trung tâm cải tạo với các trại cải tạo cộng đồng, quen biết nhiều cai ngục và nhân viên xã hội có trách nhiệm, họ giải cứu được nhiều thanh thiếu niên trượt chân sa ngã.
Lúc ấy cô mới tiếp xúc với Lâm Duy Thăng, cảnh sát Đặng nói đùa với cô: “Thằng bé nhìn hiền lành nhưng thật ra là cái gai, ở trong tù mỗi lần thi đều giành hạng nhất nhưng ra ngoài lại không chịu yên ổn làm người, ra ngoài không mấy ngày lại phạm tội vào lại. Đau đầu lắm, hơn nữa nó sắp thành niên rồi, phải đến khu nhà giam cho người lớn.”
Cô cũng thở dài: “Vị thành niên phạm tội sẽ không cấu thành phạm tội nhiều lần, nếu thành niên, cậu ấy đi sai đường thì nhiều lần phạm tội sẽ bị phạt nặng do tái phạm.”
Cậu ấy khác những thiếu niên phạm tội trước đây cô từng tiếp xúc, logic rõ ràng, có tam quan riêng, thích đọc sách, thông minh, cho dù cô “rót” bao nhiêu “canh gà” thì cậu cũng không “uống”. Dù cô nói gì thì cậu cũng nghiêm túc nghe.
Mãi đến khi cô lật xem tư liệu của Lâm Duy Thăng nhiều lần mới phát hiện việc chú cậu bé lấy đi tiền bồi thường tử vong của cha mẹ cậu có thể là bước đột phá.
Cô gặp lại Lâm Duy Thăng, hỏi cậu: “Có phải em lo việc ra ngoài không có tiền không? Có phải em muốn lấy lại tiền bồi thường của cha mẹ không?”
Tiền là thứ th ô tục nhất nhưng số tiền này không chỉ là sự bảo đảm cho cuộc sống tương lai của Lâm Duy Thăng mà còn là sự ký thác tình cảm của cậu với cha mẹ.
Khi đó Chu Chức Trừng quyết định giúp cậu khởi kiện đòi lại tiền bồi thường.
Trước khi đi, Lâm Duy Thăng hỏi: “Luật sư Chu, vụ án hiện tại giải quyết đến đâu rồi ạ?”
“Sắp mở phiên tòa, em đừng lo, cứ chăm chỉ học hành, đừng bận tâm điều gì khác. Đến lúc đó chị sẽ thông báo cho em.”
Lâm Duy Thăng gật đầu, tiền thuê nhà và chi phí sinh hoạt hiện giờ của cậu được Chu Chức Trừng và nhân viên xã hội giúp cậu xin từ quỹ “Cuộc sống mới”. Quỹ “Cuộc sống mới” cũng được thành lập từ 5 năm trước, do Chu Chức Trừng lấy danh nghĩa văn phòng luật Khai Luân khởi xướng, cuối cùng được Liên đoàn từ thiện huyện Nam Nhật gây quỹ nhằm giúp đỡ những thanh thiếu niên lầm đường lỡ bước.
Diệp Bạch biết chuyện này còn nói: “Một thời gian nữa đại hội gây quỹ thường niên sẽ được tổ chức, rất náo nhiệt, có nhiều tiết mục biểu diễn.”
Triệu Diên Gia: “Tôi rất muốn xem.”
Diệp Bạch nhe răng cười: “Là cậu phải biểu diễn. Theo thông lệ hàng năm văn phòng luật Khai Luân đều có thực tập sinh biểu diễn.”
Triệu Diên Gia: “?”
Chu Chức Trừng mời Lâm Duy Thăng ăn tối rồi mới về. Khi về trời đã tối.
Mọi người chia tay.
Giang Hướng Hoài theo Chu Chức Trừng về nhà họ Chu.
Những ngọn đèn đường lần lượt sáng lên, trăng cũng ló dạng, buổi trưa trời mưa, ổ gà trên đường chứa đầy nước mưa chưa khô hết, ánh trăng lay động theo gió, gờn gợn hiền hòa.
Bỗng nhiên anh lên tiếng hỏi: “Em có muốn thử hút thuốc không?”
Cô không nhìn anh: “Tôi không phải thiếu nữ vô tri, luật sư Giang.”
“Vậy em có muốn thử lại không?”
“Anh lên cơn ghiền thuốc lá à?” Chu Chức Trừng vô cảm.
“Không có, chỉ là muốn một lần làm thiếu niên sa chân được luật sư Chu dịu dàng cứu vớt.” Gương mặt anh tuấn của anh ôn hòa.
Chu Chức Trừng: “Thiếu niên?” Cô cạn lời, “Đàn ông đến chết vẫn là thiếu niên à?” Nói rồi cô không nể tình đi thẳng về trước.
Anh cũng không giận, đi theo sau cô, chậm rãi nói: “Cha mẹ Lâm Duy Thăng qua đời vì tai nạn giao thông, anh trai anh cũng vậy, anh ấy tự trừng phạt mình, anh cũng vậy. Sau này anh không làm luật sư nữa, em thấy sao, Trừng Trừng? Anh nghĩ mình có thể tìm được rất nhiều việc làm ở đây.”
Chu Chức Trừng dừng bước, quay lại nhìn anh, vẻ mặt anh nghiêm túc, không hề có ý đùa giỡn.
Người giàu có khác.
Ngày hôm sau Giang Hướng Hoài đi mua căn biệt thự nhỏ ven biển, một cửa hàng mặt tiền phía cuối cầu cổ, nhưng anh vẫn chưa nghĩ ra mình định kinh doanh gì.