Thẩm Hi Quang bắt đầu nhận được những bức thư màu vàng tươi vào mùa hè năm lớp mười một.
Lúc đó, Úc Trầm vẫn còn chưa quyết định ngôi trường anh sẽ chuyển qua để học nốt lớp mười hai. Cứ cách hai tuần thì sẽ có một bức thư được gửi tới. Không có tên người gửi, địa chỉ thay đổi liên tục. Bên trong những tấm bưu thϊếp là nét chữ bị ghì thật mạnh.
Anh đã tìm mọi cách để lùng ra chủ nhân của những bức thư này. Nhưng vô ích. Cáu giận và bàng hoàng qua đi, anh dần dần mặc kệ.
Tuy nhiên, cũng thật không ngờ trên đời này lại có một ai đó hiểu biết tường tận về anh, đồng thời hận anh đến vậy.
Mỗi khi thức dậy, Thẩm Hi Quang luôn dành thời gian để đọc vài trang sách.
Bỗng có tiếng chuông inh ỏi phá đám, anh cau mày toan tắt điện thoại thì nhìn thấy tên người gọi. Anh gấp sách lại, buồn phiền áp lên tai, dựa vào lưng ghế đáp lời Úc Trầm. Ngón tay gầy gò vuốt ve bìa sách.
“Thế mày muốn sao?” Đối phương nói giọng lạnh giá.
Thẩm Hi Quang khép hờ mi: “Tôi sẽ học lại. Không cần phải chuyển trường nữa.”
Gã đáp: “Được thôi. Chính mày nói đấy.”
Úc Trầm ngắt máy, nhắn tin cho trợ lý sắp xếp việc trường lớp cho Thẩm Hi Quang. Thư ký cẩn thận hỏi thăm.
Gã đút tay vào túi móc bật lửa, phì phèo điếu thuốc: “Thằng quỷ con không biết lại nghĩ ra cái ý tưởng tai quái gì. Tôi dự tính cho chuyển trường nhưng nó muốn ở lại học thêm một năm. Thôi, dù sao nó cũng là thứ duy nhất mà đứa em gái ngu xuẩn của tôi để lại trên dương thế này.”
…
Thẩm Hi Quang nghe thấy trong gió có một bài hát êm tai, bả vai chợt rút mạnh, cúi đầu ho khù khụ. Trời bỗng nổi gió, anh vừa ho vừa khép cửa lại, vươn tay cố với tới chốt cửa. Thở gấp vì hụt hơi.
Bất ngờ có cánh tay từ sau vươn đến giúp anh khóa cửa lại.
“Xin chào đàn anh.”
Thẩm Hi Quang ngẩng lên, thấy khuôn mặt sáng sủa, sạch sẽ của cậu thiếu niên. Hàng mi dài l*иg với màu nắng rợp trên đáy mắt không chút vẩy đυ.c. Anh rụt cánh tay bị cậu chạm vào, thầm ngạc nhiên.
Bộ Thư tháo balo, hỏi: “Hôm nay anh cảm thấy như thế nào? Đã khỏe hơn chưa ạ?”
Thẩm Hi Quang hơi mở miệng, song không nói gì mà rụt cả người về trong xe lăn, cái nhìn kinh ngạc, chòng chọc, săm soi cứ như Bộ Thư là thứ sinh vật gì kỳ lạ lắm.
Bộ Thư không khó chịu với thái độ của anh, mỉm cười rút ra một cuốn sách đóng bìa cứng: “Em mượn quyển này ở thư viện. Tội ác và Hình phạt của Dostoevsky. Em đọc hết nó chỉ trong hai ngày. Có lẽ em không thể hiểu hết tính triết lý của tác phẩm, nhưng em phải rùng mình vì sự bi ai của nó.”
Người thiếu niên lật ra một trang sách, giọng ngân nga truyền cảm: “Sao số phận không gửi đến chàng một lòng hối hận? Một lòng hối hận thiêu đốt, vò nát cõi lòng, xua đuổi giấc ngủ, một lòng hối hận ghê gớm đến nỗi người ta chỉ mơ ước đến sợi thòng lọng hay một áo tù. Ôi chàng sẽ vui sướиɠ biết bao nhiêu nếu có được lòng hối hận ấy. Vì thống khổ và nước mắt cũng là cuộc sống. Nhưng chàng không hối hận về tội ác của chàng*…”
“Vì ‘trong một phạm vi nào đó, không có luật pháp gì nữa*‘.” Thẩm Hi Quang đáp lại.
* Lời nhân vật chính trong phim Tội ác và Hình phạt tự biện hộ.
“Anh thích tác phẩm này à?” Bộ Thư gấp cuốn sách lại.
Anh đưa tay ra. Cậu ngẩn người, rồi đưa sách cho anh.
“Sao họ lại thấy hành động của ta quái gở như vậy? Vì nó là một tội ác ư? Danh từ ‘tội ác’ nghĩa là gì?” Anh chậm rãi đọc tiếp: “Nhưng lương tâm ta yên ổn. Dĩ nhiên ta đã phạm một tội hình; dĩ nhiên ta đã vi phạm pháp luật và làm đổ máu, thế thì các người cứ lấy đầu ta đi cho đúng luật… Nhưng ta lại không có quyền hưởng điều đó*…
“Ta chỉ thừa nhận tội lỗi của mình ở mỗi điểm này, rằng: ta không vượt qua được thử thách và đã đầu thú.”
* Cao Xuân Hạo, nhà xuất bản Văn học (tác giả đã có sự thay đổi ở vài chỗ).
Dứt lời, Thẩm Hi Quang đột ngột nắm lấy cổ tay Bộ Thư. Anh rất dùng sức, đến nỗi ngón tay tái nhợt đi.
Bộ Thư bị anh làm đau nhưng không cố gắng rút tay về. Cậu nói ra suy nghĩ của mình: “Em nghĩ lý do tác giả đã cho luật pháp khoan hồng với nhân vật là để khẳng định rằng sự dằn vặt lương tâm mới chính là bản án thực sự.”
Bàn tay anh càng siết chặt hơn. Móng tay nhọn bấm vào da thịt Bộ Thư.
“Sai rồi.” Thẩm Hi Quang nở nụ cười nhạt nhẽo: “Raskolnikov* có lương tâm. Còn tôi thì khác.”
* Nhân vật chính của Tội ác và Hình phạt. Raskolnikov là một sinh viên nghèo học ngành Luật. Anh luôn khát khao thay đổi xã hội bất công bằng sức mạnh của mình. Sau khi dùng búa gϊếŧ chết hai chị em mụ cầm đồ giàu nứt đố đổ vách, anh bị lương tâm dằn vặt khủng khϊếp và sống mơ màng cho đến khi đi đầu thú.
Nhận thấy tâm thần của Raskolnikov bất ổn, cuối cùng quan tòa đã miễn tội chết và bắt anh đi lưu đày.
Bộ Thư ngẩn người nhìn thiếu niên gầy yếu chỉ lớn hơn mình một tuổi. Anh vẫn cầm tay cậu, móc từ trong túi quần ra một con dao gấp – loại dùng để gọt hoa quả – bật lưỡi dao sáng loáng lên.
Bàn tay chạm phải mặt kim loại lạnh lẽo. Từng lỗ chân lông của cậu như rút lại.
Thẩm Hi Quang mân mê lưỡi dao sắc trên cánh tay cậu thiếu niên: “Mịn màng, tươi mới như khối đậu hũ có mạch đập, tôi thật muốn cắt lát nó ra.
“Tôi không giống Raskolnikov. Anh ta có tấm lòng cao cả đến mức phát điên vì tội ác mình đã gây ra. Còn lương tâm của tôi rách nát, đớn hèn cùng cực. Tôi chỉ có thể thương xót ai đó khi họ đau khổ hơn tôi gấp nhiều lần…
“Mà tôi cũng chả biết đó có phải lòng thương xót không. Hay là bản thân đang thầm vui mừng vì có người còn khổ sở hơn tôi? Vì vậy, tôi sẵn sàng làm tất cả để khiến người khác đau khổ, miễn là cảm thấy mình bản thân được an ủi…”
Bộ Thư không dám cử động, mắt cũng không chớp nhìn mũi dao nhọn hoắt chĩa vào lòng bàn tay, thấp giọng gọi: “Thẩm Hi Quang…”
“Sao không giật tay lại? Sợ điếng người rồi à? Tôi chỉ cần đâm mạnh một nhát thì cả đời này cậu đừng nghĩ đến việc cầm bút vẽ nữa.”
“Không phải em sợ. Em chỉ đang nghĩ… nếu em mạnh tay rụt lại thì anh sẽ ngã khỏi xe lăn mất.”
Thẩm Hi Quang sững sờ, đoạn hất cánh tay Bộ Thư ra, nhanh chóng lùi lại như đang tránh né một thứ ôn dịch.
Thiếu niên cúi xuống dưới xe lăn nhặt quyển sách mà anh làm rơi: “Nếu em làm anh ngã thì con dao có thể khiến anh bị thương.”
Anh thấy sởn gai ốc, nghiến răng nói: “Cậu thật kinh tởm!”
Bộ Thư kiên nhẫn xòe tay ra, ướm lời: “Đưa dao cho em được không? Nó có thể làm anh bị thương.”
Thẩm Hi Quang đột nhiên run bật lên, ném con dao đi, quát: “Cút đi! Đừng bao giờ quay lại nữa! Cút!”
Cậu kinh ngạc lùi ra xa, nhìn vóc dáng gầy gò nổi lên gai góc bám vào xe lăn, không thể nói lời nào, quay đi.
Bộ Thư vội vã rời khỏi bệnh viện, nhìn cổ tay in lại dấu móng đỏ ửng, thở hắt ra. Cậu có sợ. Sợ lắm chứ. Ai lại không sợ khi bị dí dao vào người?
Nhưng cậu cảm thấy… anh có vẻ còn sợ hãi hơn mình.
Thứ bảy, ánh nắng chói chang.
Sau khi tập luyện với đội bóng, Bộ Thư thay ra đồ thi đấu, mặc vào đồng phục quần tây. Trong lúc đi mua kem, Lữ Gia hỏi: “Ủa? Sao cậu không tháo băng cổ tay?”
Cậu nắm cổ tay, có chút bối rối: “Kệ tớ.”
Dấu móng tay do Thẩm Hi Quang tạo ra vẫn chưa lành.
Cũng may Lữ Gia không quá để ý, than thở nói: “Bố mẹ chưa gì đã bắt đầu chọn trường đại học cho tớ rồi. Họ chẳng thèm hỏi tớ muốn học gì cả.”
“Cậu muốn học gì?”
Cậu chàng bĩu môi nhìn trời, há miệng cắn hết nửa que kem: “Chả biết nữa. Còn cậu thì chắc quyết học xã hội rồi nhỉ?”
Tiếng ve kêu râm ran quẩn quanh sân trường vắng hoe. Cánh tay mướt mồ hôi của hai thiếu niên lộ ra dưới ánh nắng, như măng xuân mới nhú, căng tràn sức sống.
Bộ Thư cắn miếng kem cuối cùng, nhớ là Thẩm Hi Quang học ban tự nhiên thì phải…
Cậu vừa xuống tàu điện thì trời bỗng nổi gió, gió nồm oi bức, thổi suốt quãng đường dẫn tới bệnh viện. Đến nơi, tóc tai Bộ Thư đều bết vào trán.
“Xin chào đàn anh.” Cậu mở cửa, nở nụ cười.
Người thiếu niên ở trên giường ngẩng mặt nhìn cậu, ngón tay vẫn còn đè lên trang sách. Ánh mắt có chút mơ hồ.
Anh lên tiếng hỏi: “Cậu là ai vậy?”
Bộ Thư sững người tại chỗ.
Thẩm Hi Quang ngạc nhiên, rồi nhíu mày đỡ trán, áy náy nói: “Xin lỗi, bác sĩ bảo trí nhớ của tôi lại bị ngắt quãng. Có vẻ như tôi quen biết cậu nhỉ? Cậu tên là gì?”
Bộ Thư vẫn còn chưa hoàn hồn: “Bộ, Bộ Thư.”
“Bộ Thư, Bộ Thư…” Anh khẽ khàng lặp lại tên cậu vài lần: “Tôi nhớ tên cậu rồi. Vậy thì chúng ta là gì với nhau?”
Cậu há há miệng, nhưng nhất thời không đáp được. Chẳng lẽ nói mình là bạn anh? Không được. Nói ra mục đích thực sự? Không thể. Hay là nói mình chỉ đi thăm anh thôi?
Bộ Thư bối rối, dò xét nhìn anh.
Tại sao anh chợt nhiệt tình với cậu như vậy? Ánh mắt khác lạ. Nét mặt ôn hòa, giọng điệu cũng thay đổi. Bị mất trí nhớ thì có thể biến đổi nhiều đến vậy sao?
Cậu có cảm giác mình đang nói chuyện với một người hoàn toàn khác.
Bỗng có một bàn tay dày rộng ấn vai cậu xuống. Bộ Thư giật mình quay lại, thấy một nam bác sĩ tiến vào, mỉm cười nói với Thẩm Hi Quang: “Sáng tốt lành, hôm nay cậu cảm thấy như thế nào?”
Anh nhìn ra cửa sổ, hơi suy nghĩ: “Trời nắng, có vẻ bên ngoài khá nóng. Tôi cảm thấy ổn.”
“Tôi rất mừng khi nghe điều đó.” Bác sĩ đi qua Bộ Thư, đứng bên giường: “Tay cậu có còn đau không?”
“Không còn.”
“Điều đó rất tốt. Lần sau cậu Thẩm đừng lấy trộm đồ đạc của người khác nữa nhé.”
“Xin lỗi.” Anh lầm bầm: “Tôi không nhớ mình đã làm gì…”
“Không sao.” Bác sĩ dịu dàng trấn an: “Cậu chỉ cần nghỉ ngơi, tĩnh dưỡng. Đừng suy nghĩ nhiều. Chúng tôi sẽ cố gắng hết sức giúp cậu khỏe lại.”
Bộ Thư im lặng đứng nhìn, ánh mắt rơi trên cổ tay quấn băng gạc của anh, lòng nặng trịch.
“Tôi sẽ quay lại sau.” Bác sĩ quay đi, nắm lấy cánh tay Bộ Thư: “Hình như chúng ta có hẹn nhỉ?”
Cậu thấy y nháy mắt ra hiệu, vô thức gật đầu: “Vâng.”
Cậu đi vào phòng làm việc của bác sĩ. Y tự giới thiệu: “Tôi họ Tần, Tần Cố. Bác sĩ tâm thần.”
Bộ Thư hoang mang bắt tay y: “Em là Bộ Thư ạ.”
“Tôi nghe nói thời gian gần đây cậu thường xuyên đến thăm cậu Thẩm?”
“Đúng ạ.”
Tần Cố mỉm cười: “Không cần phải căng thẳng. Tôi rất mừng khi biết có ai đó quan tâm đến cậu Thẩm.”
“Vâng…” Bộ Thư siết quai balo.
“Chắc hẳn cậu đang rất bối rối.” Y nhẹ giọng: “Không sao, tôi ở đây để giúp cậu.”
“Vậy… em muốn hỏi là: anh ấy bị đa nhân cách sao?”
Tần Cố lắc đầu: “Không phải.”
“Thế thì có chuyện gì đã xảy ra với anh ấy vậy?” Cậu vô cùng lo lắng: “Anh ấy quên mất em, lại còn cư xử như một người khác.”
“Tuần trước cậu đã đến thăm cậu Hi Quang phải không?” Y cầm hồ sơ trên bàn làm việc: “Tuy tôi không biết đã có chuyện gì xảy ra nhưng sau khi cậu trở về, cậu Hi Quang đã ngã khỏi xe lăn và dùng dao gấp cắt tay mình.”
Bộ Thư điếng người, yết hầu lăn chậm: “Sao… cơ?”
“Có thể cậu đã vô tình khiến cậu Hi Quang bị kích hoạt. Mỗi khi cậu ấy cố gắng tự làm mình bị thương thì ‘người kia’ sẽ xuất hiện. Nó ngăn cản nhân cách chủ tổn thương bản thân và tạm thời duy trì sự tồn tại của mình một thời gian rồi biến mất.
“Sở dĩ nó không thể tiến hóa thành nhân cách thứ hai vì chỉ tồn tại trong khoảng thời gian ngắn. Không đủ để hình thành sự khác biệt về cảm xúc, tư duy hay niềm tin so với nhân cách chủ. Nó cũng không thừa hưởng trí nhớ của cậu Hi Quang nên mới không nhận biết cậu Bộ. Nó chỉ tồn tại dưới tư cách ‘người bảo vệ’ của Thẩm Hi Quang mỗi khi cậu ấy muốn trốn tránh thế giới này.
“Tôi gọi tên ‘nó’ là Mặt Nạ. Mặt Nạ Thẩm Hi Quang vô thức đeo lên mỗi khi không thể chịu đựng nổi cảm xúc của mình. Một số Mặt Nạ của cậu Hi Quang rất hiền hòa, số khác thì có thể trở nên cực kỳ hung hăng. Vậy nên mỗi khi thấy Thẩm Hi Quang thay đổi trạng thái, tôi hi vọng cậu Bộ chú ý một chút.”
Tần Cố dừng lại, quan sát biểu cảm rối bời của Bộ Thư: “Tạm thời tôi chỉ có thể nói đến đây.”
“Cho phép em hỏi thêm một câu, đó là mỗi khi Mặt Nạ xuất hiện thì đàn anh ở đâu?”
“Cậu Hi Quang vẫn ở đó. Cậu ấy đóng vai người quan sát, có thể nhìn, nghe và ghi nhớ mọi chuyện xảy ra với các Mặt Nạ. Nếu cậu làm một Mặt Nạ thoải mái, cậu Hi Quang cũng sẽ cảm thấy thoải mái – ở một phần nào đó. Đôi khi Thẩm Hi Quang cũng có thể quên một số chuyện, nhưng rất hiếm. Tôi giải thích như vậy được chưa?”
Bộ Thư nhắm chặt mắt, xua đi cơn hoảng sợ trong lòng, đáp: “Vâng.”