Sau bữa tối ngày hôm ấy, Tiêu phu nhân túm được Thiếu Thương đang định đi tìm huynh trưởng để hàn huyên chuyện ở Thái học viện, nói phải đến hành lễ với người nhà họ Cát. Thiếu Thương biết đưa đầu là đao mà rụt đầu cũng là đao, thế là vâng dạ đi theo. Ai ngờ đến chỗ của khách rồi nhưng không thấy Cát thái công và Cát cữu phụ đâu, chỉ có Trình Ương nằm trên đầu gối Cát cửu mẫu, khóc rấm rứt.
“… Cửu mẫu, cửu mẫu dẫn cháu về đi. Cháu muốn về nhà, cháu muốn về nhà!”
“Ôi, Ương Ương ngốc à, đây mới là nhà của cháu, có cha mẹ người nhà của cháu…”
Nào ngờ Trình Ương lại càng khóc dữ hơn: “Từ nhỏ cửu mẫu đã dạy cháu phải hiếu thảo, phụ thân cô đơn, cháu có thể chăm sóc một hai. Nhưng mẫu, thân, mẫu thân bà ấy… Ngày thứ hai cháu về Trình gia, bà ấy đã đuổi Niệu Niệu đi, sau đó cháu nghe nói Niệu Niệu suýt mất mạng! Những ngày qua, bà ấy không hề nói chuyện với cháu, chỉ biết chăm chút Âu nhi, mắng mỏ phụ thân, nói xấu bá mẫu với tổ mẫu, tính toán những chuyện bỉ ổi, cháu, cháu thực sự xấu hổ chịu không nổi… Cháu không ở lại đây nổi nữa, cữu mẫu, cữu mẫu dẫn cháu về nhà đi…”
Cát cửu mẫu nghe mà lòng quặn đau, Trình Ương được ôm đến chỗ bà khi còn nằm trong tã, lúc ấy bà chưa có cháu, con gái thì đã lớn, cô bé bé nhỏ này được một tay bà chăm bẵm, nuôi lớn từ ngày bi bô tập nói, mới còn nhỏ đã khéo léo hiểu chuyện, trung hậu ngoan ngoãn, bà còn yêu cháu hơn cả tính mạng mình.
Bà rưng rưng: “Ương Ương à, nghe lời cữu mẫu nào, cháu ở Trình gia thì mới có tiền đồ…” Chưa nói hết câu, Trình Ương đã òa khóc, “Cháu không cần tiền đồ, cháu muốn cữu mẫu cữu phụ cơ!”
Tiêu phu nhân thở dài, gọi thị tỳ vào thông báo.
Thiếu Thương ở bên nghĩ bụng: Ừm, xem ra ngày trước Trình Ương cũng không gần gũi Thiếu Thương lắm, âu cũng tốt.
Đặt chân vào nhà, Thiếu Thương thấy Cát cữu mẫu và Trình Ương cố lau sạch nước mắt, sửa sang áo xống, Tiêu phu nhân làm như không thấy gì ngồi xuống, mỉm cười chào hỏi. Hai bên ngồi quỳ đối diện nhau, sau mấy lời hàn huyên, Thiếu Thương mới hay Cát thái công tuổi già sức yếu nên đã đi ngủ sớm, còn Cát cữu phụ thì bị cha Trình kéo đi uống rượu hàn huyên chuyện cũ.
Kéo thông gia mới bàn chuyện ly hôn đi uống rượu, chuyện như vậy cũng chỉ có ông chồng nhà mình mới làm được. Tiêu phu nhân thầm chê trách nhưng ngoài mặt thì vẫn cười, giục con gái hành lễ vấn an. Thiếu Thương lập tức trưng ra kết quả tập luyện của mấy ngày qua: hai tay gập cong giơ ngang, kính cẩn cúi đầu vái chào; nghĩ đến chuyện Cát gia có đem theo quà mừng năm mới đến cho nàng, làm lễ này cũng không tính là lỗ.
Cát cữu mẫu nhận lễ chào thì lại khen luôn mồm, nhưng trọng điểm lời khen là dung mạo và tư thế hành lễ của Thiếu Thương, còn tài năng của thục nữ như cầm kỳ thi họa quản gia thì bà lại không hề nhắc đến.
“Em chồng nhà ta…”
Vốn Cát cữu mẫu còn muốn bồi tội thay Cát thị, nhưng vừa mở miệng đã bị Tiêu phu nhân dứt khoát ngắt lời, “A tỷ đừng nói nữa, hai nhà chúng ta ở cạnh nhau, có gì mà không biết. Chẳng lẽ a tỷ chưa bao giờ chịu khổ vì thị? Dâu trưởng như mẹ, nhưng lại không thể như mẫu thân cần đánh thì đánh, cần phạt thì phạt, a tỷ thiệt thòi cũng chỉ biết ngậm bồ hòn!”
Cát cữu mẫu thở dài, bảo: “Ta chịu khổ xong thì lại gả nàng vào nhà muội, tới lượt muội chịu khổ.” Tiêu phu nhân lắc đầu cười, “Lần này thị bị Cát thái công dẫn về nhà, thành ra là tỷ chịu khổ chứ. Kể đến mới là ta có lỗi với tỷ.”
Cát cữu mẫu xua tay, cười nói: “Ta đã từng này tuổi rồi, chẳng lẽ còn để mặc nàng ngồi trên đầu ư. Trước khi tới đây, quân cữu đã dặn người thu dọn lân trang, tới khi về sẽ để nàng tới đó ở, tu thân dưỡng nết!” Cát thị cứ tưởng mình vẫn là khuê nữ thiên kim nhà họ Cát kim tôn ngọc quý của năm nào.
Tiêu phu nhân nhớ đến cái tát tức giận của Cát cữu phụ hồi ban sáng, gật đầu bảo: “Thế thì tốt.”
Hai người vừa bàn chuyện Cát thị vừa quan sát hai cô gái bên cạnh. Trình Ương nghe chuyện mẫu thân thì sắc mặt khó chịu, hai tay chống đầu gối, đầu gần như cúi sát xuống sàn, còn sắc mặt Thiếu Thương vẫn bình thường, không tức giận cũng không có ý cười cợt, chỉ nghiêng đầu quan sát nơi trưng bày trong phòng khách, còn xắn tay áo giúp tỳ nữ bưng khay đi vào đặt từng bát sữa đến cạnh mọi người.
Cát cữu mẫu thầm khen, trong đầu nghĩ đúng là con gái của Tiêu phu nhân và Trình tướng quân, tuy bị Cát thị làm chậm trễ mười năm nhưng vẫn có phong thái phi phàm, không kiêu không hèn, không hề rụt rè chút nào.
Tiêu phu nhân lại cau mày, cảm thấy đúng là Thiếu Thương sống với Cát thị mười năm nên mới thờ ơ như thế, tức giận hay bất bình cũng không thể hiện, quả đúng là không tim không phổi.
Cát cữu mẫu xoay đầu lại, kéo Trình Ương đến, thành khẩn nói: “Cháu đừng nghe những chuyện khó chịu này làm gì, cháu càng e dè thì càng có người công kích cháu. Cháu cũng không cần cúi đầu nữa, xưa nay chuyện mẫu thân ly hôn hay thậm chí là tái giá cũng không lạ, đây không phải là lỗi của cháu. Cháu là con gái Trình gia, đừng để ý tới những chuyện này. Hồi trước ta dạy cháu thế nào, không chỉ mái tóc làn da của cháu là ảnh hưởng từ cha mẹ, mà còn cả tính nết của cháu nữa, nếu tính nết cha mẹ thỏa đáng thì cháu nên đi theo học tập, còn nếu cha mẹ không đúng thì cháu cần lấy đó làm cảnh cáo. Phải nhớ, lời nói của cháu mới là món trang sức đẹp nhất trên người. Còn bây giờ, ngẩng đầu lên!”
Trình Ương cố ngẩng đầu, mắt rưng rưng, song vẫn cố ưỡn thẳng hai vai.
Tiêu phu nhân rất kính nể Cát cữu mẫu, Thiếu Thương cũng thôi khinh miệt trong lòng, vốn nàng nghĩ gia đình có thể nuôi dưỡng nên loại người như Cát thị thì cũng chẳng khá khẩm gì, nay mới biết ra là tầm nhìn của mình hạn hẹp.
Cát cữu mẫu lại nói: “Có câu nam nhi chí ở bốn phương, không lẽ con gái thì mãi mãi sống phụ thuộc vào cha mẹ? Con cái trưởng thành rồi cũng phải thành gia lập thất, trưởng bối đâu thể làm chỗ dựa cả đời cho cháu. Hồi trẻ cữu mẫu cũng không ngờ sau này lại xảy ra đại loạn, thi từ ca phú học ngày trước lại thành vô dụng, phải vất vả tính toán lương thực với cữu phụ của cháu, ngày ngày sống trong lo sợ; bá mẫu của cháu thì khỏi nói, ai mà ngờ lại có đại họa lớn như vậy ập xuống, nhưng bà ấy vẫn cắn răng chống đỡ được đấy thôi!”
Tiêu phu nhân lệ hoen bờ mi, khóc không thành tiếng: “Năm ấy trong nhà tan hoang cửa nát, may có a tỷ và Tiêu gia giúp đỡ nhiều nhiều.”
Cát cữu mẫu vỗ tay bà, đoạn quay đầu nói tiếp, “Ương Ương, nếu cuộc đời cháu suôn sẻ thì ấy là thần linh che chở. Nhưng cuộc đời dài lắm, có rất nhiều chuyện không ngờ được. Chỉ có ý chí kiên định, tay chân rắn rỏi thì mới không sợ núi đổ biển cạn, dẫu đi tới đâu cũng như đại thụ, chẳng những có thể đứng thẳng mà còn che chở được cho rất nhiều hoa cỏ dây leo nhỏ bé dưới vòm cây. Cháu nói xem có đúng không nào? Nay thiên hạ thái bình, cháu chỉ cần học theo bá mẫu cháu ba bốn phần, về sau không sợ gì nữa.”
Thiếu Thương thầm lấy làm kính nể Cát cữu mẫu, lại nhìn Trình Ương khóc không thành tiếng bên cạnh – hai vai run run gật đầu liên tục, nàng lại ngứa răng không có chỗ phát tiết. Tiêu phu nhân cười lau nước mắt, nói: “A tỷ nói gì thế. Ương Ương đôn hậu đoan trang được như bây giờ là nhờ học theo a tỷ, có ai không tán dương.” Rồi hai người tỷ đẩy ta nhường, khen ngợi lẫn nhau, Thiếu Thương thầm đảo mắt.
Hàn huyên chuyện đó xong, cuối cùng Cát cữu mẫu đã đi vào trọng điểm, rưng rưng giao trình Ương cho Tiêu phu nhân, liên tục bảo: “Thôn quê chốn nhỏ, chưa từng trải đời, cũng không hiểu quy tắc trong thành, phiền muội để ý dạy bảo con bé. Tuy Ương Ương hơi ngốc nhưng được cái rất biết nghe lời, mong muội không chê bai.” Nói đoạn, bà đặt tay Trình Ương vào tay Tiêu phu nhân, Tiêu phu nhân trịnh trọng đáp ứng.
Nhìn hai người làm bộ một hồi, Thiếu Thương lại trợn trắng mắt trong bụng: thành Bạch Đế gửi con* e cũng chỉ như vậy là cùng.
(*Đây là điển cố trong Tam Quốc Diễn Nghĩa, thành Bạch Đế tức chỉ Lưu Bị bấy giờ đang ở cung Vinh An, thành Bạch Đế. Trước lúc lâm chung, Lưu Bị cho gọi Gia Cát Lượng đến, phó thác con trai cho Gia Cát Lượng.)
Vì sợ mai sau khó gặp lại nhau, nên đêm hôm đó Trình Ương nghỉ lại đây tâm sự với Cát cữu mẫu. Tiêu phu nhân dẫn Thiếu Thương quay về, trên đường đi lại dặn nàng phải ghi nhớ lời vàng ngọc của Cát cữu mẫu; vốn dĩ Thiếu Thương cũng rất cực kỳ tán thành với lời của Cát cữu mẫu lúc nãy, nhưng giờ bị dạy bảo như vậy lại sinh ra chán ghét, nàng vội lên tiếng ngắt lời: “… Chi bằng chúng ta đi tìm phụ thân đi, cũng hành lễ với Cát bá phụ luôn. Nhưng thái công thì sao đây, con vẫn chưa hành lễ với ông ấy, sao lại đi nghỉ sớm vậy chứ.”
Khóe miệng Tiêu phu nhân giật giật, nói “thôi bỏ đi”. Người già vốn ngủ không sâu giấc, nghỉ cái gì mà nghỉ, nhất định lúc này đang giáo huấn con gái.
Thiếu Thương thành công chặn được màn khuyên răn của Tiêu phu nhân, lúc bước ra khỏi cửa chỗ ở của khách thì ngoái đầu nhìn, thấy trong căn phòng cách phòng của Cát cữu mẫu ba bốn bước về phía đông vẫn đèn đóm sáng rực.
Đúng là lúc này Cát thái công đang giáo huấn con gái.
Cát thị khóc nước mắt nước mũi tèm lem, gần như có thể rửa trôi thuốc bôi trên mặt, thị liên tục dập đầu cầu xin: “… Phụ thân, thật sự hết cách rồi sao? Con, con không muốn ly hôn với Tử Dung! Con thật không biết là phụ thân không cho các cháu vào Thái Học viện, muốn bái phu tử khác, con còn tưởng tiện… À không, là tẩu tẩu gây khó dễ…”
Cát thái công sầm mặt, “Giờ con mới biết hối hận? Có hối hận cũng muộn rồi. Con cũng đừng trách Tiêu thị mua chuộc phó mẫu của con, nghĩ mới thấy đó là chuyện tốt, nếu con thật sự gây ra chuyện gì không thể cứu vãn thì Tiêu thị có chịu bỏ qua cho con không, có chịu bỏ qua cho Cát gia không? Tối nay ta đến là nói với con biết, sáng sớm mai chúng ta sẽ lập tức lên đường, tới khi ấy con đừng khóc lóc nữa, lo liệu xuất phát đi.”
Cát thị hốt hoảng, cất thé giọng: “Phụ thân đúng là độc ác, nếu về quê thì con biết làm sao? Bị Trình gia đuổi về không phải sẽ bị người ta cười ư! Mười năm qua con không có công lao cũng có khổ lao, con…”
“Người ở quê biết hết rồi!” Cát thái công lạnh giọng nói, “Vào Trình gia đã nhiều năm như thế, Trình tướng quân hành sự thế nào con còn không biết? Hay con cảm thấy y sẽ giữ lại thể diện cho con? Đến báo tin là tùy tùng của Trình tướng quân, chuyện to chuyện nhỏ đã nói hết cả rồi.”
Cát thị á khẩu, lẩm bẩm ‘mọi người biết hết rồi’, thị ta hiếu thắng từ nhỏ, luôn vênh váo trước người thân bằng hữu, vậy mà giờ lại mất mặt lớn đến thế, thị càng không chịu về quê.
“Con không đi, con không về!” Cát thị bỗng thét lớn đầy điên cuồng, Cát thái công trở tay tát một phát, lực không mạnh song vẫn đủ đánh Cát thị. Ông nói: “Con tưởng Trình tướng quân dễ bị con lấn lướt như Tử Dung hả. Con không đi, hừ… Những gia đình hồi trước chiếm đoạt ruộng đất nhà cửa của Tiêu gia bây giờ ở đâu! Bọn chúng sống thế nào? Con không đi, y sẽ phái lính áp tải con đi! Dùng roi xua, dùng gậy đánh! Con muốn mất sạch mặt mũi như vậy đúng không!”
Cát thị bụm mặt, lòng sinh sợ: “Không tới nỗi ấy chứ… Trình gia làm vậy với con, không sợ thôn xóm chỉ trích sao…”
“Dù không phải Trình gia thì ta cũng muốn con về.” Cát thái công thở dài, “Dê bò bị đánh còn biết che con dưới bụng; thú mẹ bị bắn cũng biết ngăn cho con chạy thoát. Nhưng hồi trước con bất mãn Tiêu thị sinh được đôi long phụng, mới lấy cớ lời vu sĩ này kia, nói Ương Ương ảnh hưởng đường con cái của con, ép đưa con bé về ngoại cho bằng được. Đứa nhỏ mới đầy tuổi, lại đi đường xa như thế mà con cũng nỡ, phụ thân khi ấy lạnh lòng lắm! Ngày trước con không biết lễ nghĩa, ta coi như con còn nhỏ dốt nát; nhưng giờ ta không thể tự gạt mình được nữa!”
Cát thị quỳ lê tới cạnh phụ thân, nắm chặt vạt áo ông, liên tục nói: “Không phải, không phải như thế…”
“Con không những vô tình vô phúc, mà còn lòng dạ ác độc!” Cát thái công còn nói, “Điền gia nghèo túng, dựa vào Trình gia tiếp tế, thằng bé Điền gia từ nhỏ đi theo Trình tướng quân, về sau khởi nghĩa lại một lòng trung thành. Cậu ấy chết như thế nào hả? Là vì bọc hậu cho Trình tướng quân, chết vì vạn tiễn xuyên tim! Đang trong loạn lạc, hài cốt cũng chẳng còn!”
Ông lão rớm nước mắt, “Trình tướng quân xót mẹ già quả phụ nhà cậu ấy là người hiền, tặng vàng bạc tiền tài thì sợ có kẻ rắp tâm mua đồ, nên mới nhận vào bộ khúc che chở, chỉ chờ con trai Điền Đỉnh cập quan thì sẽ đón đến tập chức, những chuyện này trong thôn ta có ai không biết, cũng luôn khen Trình tướng quân nhân hậu! Nhưng còn con, con….”
Cát thái công nổi đóa: “Năm ấy Trình tướng quân phái người về đô thành muốn đón con gái, nhưng con lại ngăn cản, phụ nhân Điền gia không cam lòng, nói con không phải. Thế là con bán luôn cô nhi quả mẫu người ta, thật đúng là cầm thú! Con tưởng chuyện này không ai biết hả, mấy năm trước quả phụ của Điền Đỉnh tái giá, nhà chồng sau của nàng ta ở sát lân cận, có tin gì mà không truyền tới? Trong thôn đều mắng con không phải người kia kìa! Trình gia bỏ con, người trong thôn còn khen hết lời!”
Cát thị túm vạt áo phụ thân không buôn, khóc lóc: “Chẳng lẽ để mặc hai ả tiện nhân kia bôi xấu danh tiếng của con sao!”
Cát thái công nhấc chân đạp thị, mắng: “Thứ nhất, con muốn cài người vào nằm vùng trong trang viên, phụ nhân Điền gia vướng tay vướng chân nên con mới muốn loại bỏ! Thứ hai, không lẽ bọn họ nói sai? Con giữ con gái của tướng quân lại cũng được gì, chẳng qua là muốn Tiêu thị phải khó chịu! Độc ác đến vậy, đời mấy ai!”
Cát thị không cãi lại được, chỉ biết nằm sấp xuống sàn gào khóc.
Cát thái công thở dài, “Nhiều năm qua, không chuyện nào con vâng lời ta, ấy là bất hiếu; hô tới quát lui với huynh tẩu con, lừa gạt vợ chồng Trình Thủy, ấy là bất kính; ở nhà chồng lại gây bất hòa, ức hϊếp trượng phu, ấy là vô đức; tham phú quý, lấy danh tướng quân đốt tiền khắp nơi, ấy là trộm cắp! Ác độc đến mức ấy, ta cũng phải xấu hổ thay con! Con không đi, ngày mai ta sẽ trói con bắt đi!”
Cát thị thấy thái độ của phụ thân quá kiên quyết, trong lòng tối tăm mịt mùng, không biết mai này phải làm sao.