Ác quỷ đều là con người, hơn nữa còn rất bình thường, ngủ cùng giường với chúng ta, ăn cùng bàn với chúng ta.
W. H. Auden
“Nguyên nhân tử vong rốt cuộc là gì?”
Người nhà nạn nhân đang chất vấn. Lại là một vụ khiếu nại qua thư.
Thực sự là tôi không hề thích xử lý các vụ khiếu nại.
Từ sau khi bộ Công an đề xuất tiếp nhận khiếu nại rộng rãi, công việc điều tra vụ án khiếu nại qua thư đã chiếm đến một nửa lượng công việc của phòng Pháp y. Dẫu rằng giải đáp khúc mắc cũng là nhiệm vụ mà pháp y phải đảm đương, thế nhưng trong quá trình xử lý vô số vụ khiếu nại qua thư, quả tình rất hiếm khi gặp vụ án oan sai nào đáng chú ý, đem lại cho tôi cảm hứng phá án.
“Đầu tiên thì nói là sốc do mất máu, nhưng chúng tôi có nhìn thấy chảy máu mấy đâu?” Thắc mắc của người nhà đã lôi tôi ra khỏi dòng suy nghĩ, trở về với thực tại.
“Không phải là sốc do mất máu.” Tôi nói.
Nạn nhân là một bà cụ, 70 tuổi, có năm người con. Bình thường thì các con đùn đẩy nhau trách nhiệm phụng dưỡng mẹ, bà ở vò võ một mình trong làng, sống lay lắt qua ngày nhờ vào khoản trợ cấp xã hội.
Vào một buổi sáng cách đây một tháng, người dân trong làng phát hiện ra bà cụ chết trong cánh rừng nhỏ đầu làng, quần áo rách tan tành. Qua điều tra, đêm hôm trước có người dân loáng thoáng nghe thấy tiếng kêu của bà cụ và tiếng chó sủa bèn mở cửa ra xem nhưng không thấy có gì bất thường nên quay lại vào nhà ngủ tiếp. Đầu tiên, cảnh sát tìm thấy trên những tờ tiền mệnh giá mười tệ rơi rải rác quanh người bà cụ có vết máu dính lông chó, sau đó điều tra toàn bộ số chó trong làng, cuối cùng tìm ra ADN của bà cụ trên mõm hai con chó của một hộ dân.
Vụ án tưởng chừng rất đơn giản, nhưng người nhà lại gửi đơn đề nghị phúc tra.
“Mọi người nhìn này.” Tôi cầm mảnh vải gạc lau lên vết thương trên thi thể nạn nhân, nói. “Tuy những vết thương đều rất nông, về cơ bản chỉ tổn thương tới tầng biểu bì và tổ chức dưới da, nhưng diện tích lại rất rộng, diện tích da bị mất đã vượt quá mười phần trăm diện tích bề mặt cơ thể. Tuy mạch máu ở tầng biểu bì không phong phú, lượng xuất huyết không nhiều, nhưng ở đó lại có rất nhiều dây thần kinh. Bề mặt da tổn thương nghiêm trọng sẽ dẫn tới đau đớn kịch liệt, bởi vậy, có lẽ nạn nhân đã bị tử vong do sốc vì đau đớn và mất máu.”
Người nhà nạn nhân ngẫm nghĩ một lát rồi nói: “Chó mà cũng cắn chết người được à?”
Tôi chỉ vào các vết thương, nói: “Xung quanh vết thương có những vết trầy xước kéo dài, toàn bộ những vết rách trên biểu bì đều là vết giằng xé, chính là đặc trưng của vết thương do bị động vật cắn xé. Ngoài những tổn thương kiểu này thì không còn tổn thương nào khác. Nếu không phải bị chó cắn dẫn đến tử vong thì còn có thể là nguyên nhân gì khác được?”
“Là do chính phủ quản lý yếu kém,” người nhà nạn nhân không còn thắc mắc về nguyên nhân tử vong nữa, nhưng lại quay sang lý luận, “nên đáng lẽ cũng phải chịu chút trách nhiệm chứ?”
Tôi sầm mặt xuống, dặn cậu thực tập sinh của Đại Bảo khâu các vết thương lại, rồi vừa cởi trang phục giải phẫu, vừa nói: “Đây không phải là việc của tôi.”
Đám con cháu kia chẳng hề bận tâm tới việc mẹ mình trước đây đã phải sống khổ sống sở thế nào mà chỉ chăm chăm vòi tiền chính phủ, khiến tôi vô cùng phản cảm. Tôi lặng lẽ bước lên chiếc xe cảnh sát đỗ bên ngoài cửa.
“Mất bao nhiêu công sức để điều đình,” đồn trưởng đồn cảnh sát địa phương đang ngồi trên xe nói với tôi, “chủ chó đồng ý bồi thường hai trăm nghìn tệ, nhưng nhà này chê ít, yêu cầu chính phủ bồi thường thêm hai trăm nghìn tệ nữa. Chẳng có lý do gì cả, chỉ viện cớ không đồng ý với nguyên nhân tử vong để vòi thêm chút tiền.”
“Tôi thấy rồi.” Tôi nói. “Họ chẳng thèm quan tâm đến nguyên nhân tử vong.”
Tôi lấy điện thoại ra, nhìn vào màn hình, kinh ngạc khi thấy đã để lỡ hơn chục cú điện thoại.
“Sư phụ, đừng nói là lại xảy ra việc gì đấy nhé!” Sư phụ gọi liên tù tì hơn chục cuộc điện thoại, chắc chắn là có chuyện không hay.
“Tôi đang xử lý một vụ án ở Dương Cung, nhưng bây giờ ở Anh Thành lại xảy ra một vụ, có vẻ như rất nan giải. Năm nay họ đã có một án mạng vẫn chưa phá được, giờ cậu tới đó ngay đi. Đại Bảo và Lâm Đào đang đợi cậu trên đường cao tốc.”
Tôi xoa nắn cái lưng đã cứng đờ vì đứng quá lâu, thầm nghĩ mỗi năm mỗi tuổi, tôi chưa tới ba mươi mà đã mắc chứng đau lưng thế này, già thêm chút nữa không biết còn có thể đứng bên bàn giải phẫu được bao lâu.
Đau lưng thì rất sợ lái xe, nhưng từ chỗ này tới Anh Thành phải đi xe mất hơn năm tiếng đồng hồ, đúng là xuyên suốt toàn tỉnh từ nam tới bắc.
Đi tới lối rẽ bên đường cao tốc của tỉnh, tôi nhìn thấy Đại Bảo và Lâm Đào xách hòm đồ nghề đứng chờ sẵn bên đường.
Lúc này đã là đầu đông, nhìn thấy hai người họ đứng co ro trong gió lạnh, tâm trạng bực bội của tôi trước đám con cháu bất hiếu bỗng chốc tiêu tan.
“Đến trạm dừng nghỉ phía trước nghỉ ngơi một chốc.” Tôi duỗi thẳng lưng, nhìn hai kẻ không biết lái xe kia mà ngao ngán. “Hai người không nghĩ tới chuyện thi lấy bằng lái xe thật đấy à?”
*
Đang đổ xăng ở trạm dừng nghỉ, chợt thấy Đại Bảo tấp tểnh chạy từ trong cửa hàng ra.
“Hai em xem này, anh trúng thưởng rồi!” Đại Bảo vừa mua lon nước uống, trên tay cầm một lon nữa. “Ha ha, anh chưa bao giờ trúng thưởng cả, lần này thì thưởng được một lon!”
“Cứ tưởng chuyện gì động trời, có thế mà cũng nhặng lên.” Tôi khinh khỉnh lườm Đại Bảo một cái rồi quay sang hỏi nhân viên bán xăng. “Thẻ xăng của tôi còn bao nhiêu tiền nữa?”
Thẻ xăng do đơn vị cấp, mỗi quý không tới hai nghìn tệ, với giá xăng dầu tăng chóng mặt như hiện nay, về cơ bản số tiền này chỉ đủ cho chúng tôi dùng trong vòng một tháng, hơn nữa tuyệt đối chỉ được phép dùng vào việc công. Tiêu hết tiền trong thẻ sẽ phải đối diện với cảnh hóa đơn mua xăng chờ phê duyệt qua vô số cấp, nửa năm sau mới được thanh toán, đó chính là gánh nặng to lớn đối với chúng tôi. Đến giờ tôi vẫn không thể hiểu nỗi, những kẻ lấy xe công đi làm việc tư tại sao lại có thể được thanh toán phí xăng dầu dễ dàng đến vậy?
“Sáu trăm sáu mươi sáu tệ tám hào tám xu.” Nhân viên bán xăng thấy chúng tôi mặc thường phục thì cất giọng mỉa mai. “Đủ đi chơi một vòng đấy.”
“Hô hô, vừa trúng thưởng, lại được dãy số may mắn.” Đại Bảo nói. “Hôm nay thật là một ngày tốt lành!”
“Tốt lành cái đầu anh ấy!” Lâm Đào đã nhận ra ý tứ xếch mé của nhân viên bán xăng. “Chết người rồi kia kìa!”
Chắc là nhân viên bán xăng cho rằng chúng tôi đang dùng xe công làm việc tư nên mới tỏ vẻ khinh thường, khiến tôi cảm thấy vô cùng oan uổng. Sau khi bỏ chiếc thẻ vào trong ngăn kéo trước ghế lái phụ, móc khóa ngăn kéo lại còn cứa rách cả mu bàn tay tôi.
“Tại sao anh thì may mắn, còn em lại không?” Tôi vừa lấy giấy ăn thấm máu, vừa càu nhàu với Đại Bảo.
“Tớ lại thấy là may mắn đấy.” Lâm Đào lấy băng cá nhân từ trong hộp dụng cụ khám nghiệm đưa cho tôi, cười nói. “Có nghĩa là vụ án sắp phá được rồi.”
*
Anh Thành là một nơi khá phát triển, khi màn đêm buông xuống, phố phường rực rỡ ánh đèn. Không hiếm người có tiền đã coi Anh Thành là “sân sau” của tỉnh lỵ, lại thêm cả chính phủ quản lý yếu kém nên Anh Thành đã dần dần biến thành một nơi đầy rẫy tệ nạn.
Một chỗ thế này, tội phạm rất dễ phát sinh. Năm nào Anh Thành cũng có vài cô gái mại da^ʍ bị sát hại, và cũng tồn đọng kha khá vụ án mạng chưa phá được.
Biết rằng các đồng nghiệp ở đây đang rất bận, không muốn gây thêm phiền hà cho họ nên ba chúng tôi sau khi ghé lại một quán ăn bên đường lùa vội ba bát mì bò đã lái xe thẳng tới hiện trường án mạng ở phía đông thành phố.
Vụ án xảy ra vào buổi sáng, bởi vậy đến tối đã không còn mấy người hiếu kỳ dên xem.
Bên trong vòng dây cảnh giới là một thẩm mỹ viện cửa đóng im ỉm, từ bên trong hắt ra ánh sáng đỏ yếu ớt và từng vệt trắng xanh, tôi biết đó là ánh sáng phát ra từ đèn khám nghiệm.
Sau khi trình thẻ khám nghiệm hiện trường với viên cảnh sát khu vực phụ trách bảo vệ hiện trường, chúng tôi kéo mở cánh cửa của thẩm mỹ viện.
Một mùi máu tanh lợm xộc thẳng vào mũi.
Tôi vội đưa tay lên dụi mũi, nói: “Sao nặng mùi như vậy mà các anh không hé cửa sổ ra một chút?”
“Lãnh đạo bên sở Công an tỉnh tới rồi.” Phân đội trưởng Đinh Khắc Minh của phân đội Cảnh sát hình sự Công an huyện Anh Thành kéo khẩu trang xuống, nói. “Nhà này không có cửa sổ, mở cửa chính lại sợ gây ảnh hưởng xấu, đành phải cố chịu vậy.”
Tôi thực sự khâm phục những đồng chí cảnh sát khu vực đã phải làm việc gần mười tiếng đồng hồ trong điều kiện tệ hại thế này.
“Hiện trường có quá nhiều máu, chúng tôi biết các anh sắp tới nên tạm thời chưa kiểm tra thi thể vội.” Bác sĩ pháp y Kỳ Mậu Sâm của Công an huyện Anh Thành bước lại gần, tháo găng bắt tay tôi, nói. “Nãy giờ chỉ ở đây phân tích hình thái vết máu.”
Theo điều tra sơ bộ, nạn nhân là cô gái bán hoa đắt giá nhất trong mạng lưới gái bán hoa cấp thấp nơi đây, một mình mở một thẩm mỹ viện. Do nạn nhân khá xinh đẹp, giá tiền lại phải chăng nên thẩm mỹ viện từ sáng tới tối lúc nào cũng đông khách.
Cô chủ sáng nào cũng tới quán quẩy mua đồ ăn sáng, anh chàng chủ quán lâu nay vẫn thầm yêu trộm nhớ cô, sáng nay mãi không thấy cô nữa, anh ta mới sinh nghi.
Anh ta tới trước cửa thẩm mỹ viện, thấy cửa cuốn đóng chặt, gõ cửa không thấy ai trả lời, nhưng lại nhìn thấy có vệt máu chảy ra ngoài qua khe cửa, biết là có chuyện chẳng lành liền vội vàng báo cảnh sát.
Sau khi cảnh sát khu vực cậy cửa ra, thấy cô chủ đã chết, khắp nhà nồng nặc mùi máu tanh.
Tôi nhớ ra vừa nãy trước khi bước vào, có thấy một người ngồi bệt dưới đất bên ngoài vòng dây cảnh giới, bèn ngoái đầu nhìn ra ngoài qua khe cửa, thấy đúng là một anh thanh niên. Anh ta đã ngồi thẫn thờ như vậy suốt một ngày trời bên ngoài vòng dây cảnh giới, có lẽ đang vô cùng đau xót trước cái chết của người mình yêu. Tình yêu là như vậy đấy, không phân biệt cao thấp sang hèn, đã yêu là yêu, bất chấp đối phương là người thế nào.
“Càng ăn nên làm ra thì rủi ro lại càng lớn.” Bác sĩ Kỳ nói. “Làm cái nghề mạt hạng này thì sớm muộn cũng xảy ra chuyện thôi, báo hại chúng ta phải ở đây làm thêm đến tối tăm mặt mũi.”
Tôi chợt nhớ tới vụ án cô gái bán hoa một mình vật lộn nơi thành thị bán thân nuôi sống cả nhà, sau đó bị sát hại và chặt xác vào hai năm về trước (1), trong lòng bỗng trào dâng một nỗi xót xa. Nhìn thái độ khinh miệt của bác sĩ Kỳ, tôi bỗng thấy hơi phản cảm đối với anh ta.
(1) Xem vụ án “Xác bay giữa trời”, tập 1 “Người giải mã tử thi”.
*
“Sư phụ từng bảo, sinh mệnh không phân biệt sang hèn.” Tôi khẽ nói.
“Qua điều tra sơ bộ,” phân đội trưởng Đinh nhận ra tôi không vui, vội nói, “nạn nhân có lẽ bị đứt động mạch ở nhiều chỗ, phần lớn vết máu có dạng phun bắn, mất máu khá nhiều. Nhưng hiện trường quá lộn xộn, thực sự không phát hiện ra manh mối nào hữu ích.”
“Vật chứng cũng không có?” Tôi hỏi.
Trong bước điều tra sơ bộ, nếu phát hiện ra mẫu xét nghiệm quan trọng, thứ nhất có thể củng cố niềm tin cho tổ chuyên án, thứ hai có cách để xác nhận nghi phạm, bởi vậy, vật chứng có ý nghĩa quyết định đối với vụ án.
“Đã tiến hành xét nghiệm vết tϊиɧ ɖϊ©h͙ đối với mẫu vật lấy từ âʍ đa͙σ, khoang miệng và hậu môn, nhưng đều không có phản ứng.” Bác sĩ Kỳ nói. “Có lẽ là không có hành vi tìиɧ ɖu͙©, cũng có lẽ là đã dùng bαo ©αo sυ.”
“Hiện trường có bαo ©αo sυ không?” Tôi hỏi.
“Nạn nhân là người rất cẩu thả.” Phân đội trưởng Đinh nói, “hiện trường vô cùng bừa bộn, ‘phòng làm việc’ cũng không được quét dọn thường xuyên, giấy vệ sinh và bαo ©αo sυ vứt bừa khắp nơi. Nhặt được vài chục bαo ©αo sυ, đang tiến hành xét nghiệm ADN ngay trong đêm.”
“Sợ là cũng chẳng có tác dụng gì.” Tôi nói. “Dù có tϊиɧ ɖϊ©h͙ của nghi phạm cũng không thể chứng minh được ai là hung thủ. Nạn nhân là gái bán hoa, bαo ©αo sυ trong phòng gái bán hoa chỉ có thể chứng tỏ có những ai tới mua da^ʍ chứ không thể chứng tỏ ai đã gϊếŧ người.”
Phân đội trưởng Đinh gật đầu.
Tôi bước vào gian bên trong của thẩm mỹ viện. Trong căn phòng chật chội bưng bít đâu đâu cũng loang lổ vết máu, mùi tanh tưởi lại càng nồng nặc hơn nữa. Trong phòng có một chiếc ghế massage dạng nằm đã bị máu nhuộm quá nửa.
Tôi chỉ đám giấy vệ sinh vương vãi khắp nhà, hỏi: “Vì sao không lấy mẫu xét nghiệm giấy vệ sinh?”
“Giấy vệ sinh đều dính máu, dù có một lượng nhỏ ADN của hung thủ thì cũng đã bị máu của nạn nhân dây vào, bởi vậy, chúng tôi cho rằng không có mấy giá trị.” Bác sĩ Kỳ nói. “Hơn nữa, như anh đã nói vừa nãy, dù có phát hiện ra vết tϊиɧ ɖϊ©h͙ ở đây cũng chẳng thể chứng minh được điều gì.”
“Khám nghiệm hiện trường cần phải có mục đích.” Tôi chau mày nói. “Nhưng đồng thời, cũng cần phải bủa lưới trên diện rộng, phải lấy mẫu ở tất cả các vật chứng có khả năng xét nghiệm ra manh mối, bởi vì rất có thể sẽ vô tình tìm được điểm đột phá bất ngờ.”
Tôi cúi xuống, nhặt lấy vài tờ giấy vo viên trông còn khá mới, đúng là đều bị thấm máu, vết máu đã khô.
Tôi cẩn thận trải rộng một tờ giấy vo viên ra, thấy ở giữa tờ giấy cứng đơ, không bị dính máu.
Tôi nói: “Anh xem, tờ giấy này ở giữa cứng đơ, cho thấy đã từng dính phải tϊиɧ ŧяùиɠ. Từ tờ giấy này chắc chắn sẽ xét nghiệm ra ADN của một người đàn ông.”
Phân đội trưởng Đinh gật đầu tán thành.
“Nhưng chẳng phải đã dùng bαo ©αo sυ sao?” Bác sĩ Kỳ hỏi. “Sao còn dính tϊиɧ ŧяùиɠ ra giấy được?”
“Ồ, gái mại da^ʍ ở khu vực này đều là cấp thấp, có thể dùng bαo ©αo sυ, cũng có thể không.” Một điều tra viên nói xen vào. “Nếu cô ta ưng thuận, có thể cho phép khách không dùng bαo ©αo sυ, lấy giấy lau là xong.”
Chúng tôi đồng loạt quay sang nhìn điều tra viên vừa lên tiếng.
Đó là một anh chàng trẻ tuổi, rất điển trai. Thấy chúng tôi đều đổ dồn ánh mắt nhìn lại, anh chàng đỏ mặt giải thích: “Không không, đừng hiểu lầm, là hồi trước khi điều tra vụ án tôi có nghe họ nói như vậy.”
“Vậy có nghĩa là,” tôi nói, “ADN trên những tờ giấy này sẽ không trùng với ADN trong bαo ©αo sυ, vậy thì chúng cũng có giá trị giống như bαo ©αo sυ.”
Phân đội trưởng Đinh gật đầu: “Lấy mẫu xét nghiệm.”