"Hán Vương nhịn một đường nước mắt lúc này mới buông xuống, nhào vào trong lòng Vương phi khóc đến thương tâm."
Nói đến nước này, tiếp tục hỏi, cũng là thuận lý thành chương.
Lý Xá Nhân thuận thế mở đầu câu chuyện, ra vẻ không hiểu nói: "Hẳn là trong nhà có gì khó xử?"
Ông lão than thở: "Đâu chỉ có nhà ta, cả quận đều khó xử."
Ánh nến lung lay, nam tử khi nãy trở về, lên tiếng gọi: "Cha."
Lão giả nói: "Thu dọn xong rồi, hai vị mau đi nghỉ ngơi đi."
Thật vất vả mới hỏi được, Hán Vương sao chịu cứ như vậy mà đi nghỉ được, vội hỏi: "Không vội, A ông vừa rồi nói cả quận đều khó xử, lại là chuyện gì xảy ra?"
Lão nhân cảm giác kém, ngược lại cũng không mệt, nghe thấy Hán Vương đặt câu hỏi, liền không giục hai người đi nghỉ nữa, thở dài nói: "Còn có thể là chuyện gì xảy ra? Triều đình phái người đến, đoạt tiền bạc lương thực, từng nhà đều phải giao ra."
Mọi người bên trong đều đang ngồi, nam tử vốn đang đứng bên cạnh ông lão, thấy bọn họ đàm luận, liền tùy tiện ngồi xuống. Ông lão phong sương một đời, có lẽ đã quen rồi, kể ra, sầu khổ che kín dung nhan, nhưng không có bao nhiêu không cam lòng, đúng là bất đắc dĩ chiếm đa số, nam tử kia lại lộ ra phẫn nộ cùng bất bình.
Lý Xá Nhân phát hiện, đưa mắt nhìn sang nam tử: "Việc này ta ngược lại có nghe thấy, trong triều sắp đánh trận, lệnh đại thần đi về Châu Quận trưng thu quân tư. Có lẽ, " Hắn ngừng lại một lát, ra vẻ không hiểu nói: "Triều đình có lệnh, trưng thu có độ, nhiều nhất không thể vượt quá nửa năm thuế má, vậy thì Châu Quận giàu có đông đúc, tầm thường, cũng chỉ có một phần mười thuế má, lại bần cùng một chút, càng cho miễn. Không đến nỗi khiến dân chúng không có lương thực sống qua ngày. Tại sao quận Đông Thành lại thu bạo như vậy?"
Càng cụ thể, mỗi một quận trưng thu bao nhiêu, Lại bộ đều có con số, đều đã tính toán qua, không làm khó dễ bách tính. Lý Xá Nhân liền không hề nói tiếp.
Ông lão xua tay, đờ đẫn nói: "Chuyện các quan nhân, làm sao nói rõ được đây? Muốn ngươi nôpk, ngươi liền đến nộp, không phải vậy chính là loạn pháp. Kẻ chân đất làm sao gánh nổi tội danh."
Hán Vương tức giận: "Loạn pháp? Pháp ở nơi nào? Người phương nào định pháp?"
Tiêu gia bọn họ mới không ban pháp luật tuyệt đường sống của bách tính như vậy!
Hán Vương tức giận: "Chỉ là một quận, chỉ là một tên quan trưng thu lương thực, sao lại có lá gan như thế?"
Đây chính là bại hoại danh dự triều đình.
Ông lão sợ hết hồn, vội hỏi: "Tiểu, tiểu lang quân cũng đừng nói bậy, vọng nghị quan phủ là muốn vấn tội."
Hán Vương càng tức giận hơn nữa, lại sợ sẽ dọa sợ ông lão, buồn buồn không lên tiếng, cả người đều thở phì phò. Lý Xá Nhân thấy điện hạ bị chọc tức, muốn an ủi, liền nghe thấy nam tử vừa rồi không lên tiếng, đột nhiên trầm giọng nói: "Quan lại tầm thường không dám làm xằng làm bậy như vậy, nhưng không giống Quý đại nhân, hắn là mẫu cữu của Hán Vương phi, bọn họ làm việc, là phụng mệnh Hán Vương."
Hán Vương đứng bật dậy: "Những lời này ngươi nghe được từ nơi nào?"
Nam tử kinh nghi bất định nhìn Hán Vương, chẳng biết vì sao cảm thấy một luồng sợ hãi, thấp giọng xuống, lúng túng nói: "Trong quận đều lan truyền như vậy."
Trong quận đều lan truyền như vậy? Lần này hay rồi, bách tính cả quận đều nghĩ nàng làm chuyện xấu, là nàng lòng tham không đáy , lệnh Quý Ôn sưu cao thế nặng, tuyệt đường sống của người ta. Hán Vương tức giận đến con mắt đều đỏ.
Lý Xá Nhân vội thấp giọng khuyên can: "Chớ vội chớ vội, thanh giả tự thanh (*)."
(*) Thanh giả tự thanh, trọc giả tự trọc (清者自清,浊者自浊): Trong sạch tự mình biết, ô uế tự mình hay. Câu này nghĩa là người ngay thẳng thì cho dù không cần phải giải thích hay biện hộ gì thì bản chất người ta cũng vẫn ngay thẳng. Cụ thể hơn, ví dụ bị vu vạ hay bị nghi oan hay bị nói xấu gì thì ng ta ko cần thanh minh thanh nga gì hết dần dà sự thật cũng được phơi bày.Còn người xấu xa thì cho dù có lấp liếʍ thế nào rốt cuộc cái bản chất xấu xa cũng sẽ bị lộ ra mà thôi.
Một chút cũng không được an ủi. Hán Vương trầm mặt, không nói lời nào.
Lý Xá Nhân thấy điện hạ không nói, cho rằng đã an ủi được rồi, thầm nghĩ điện hạ vẫn rất anh minh, rõ ràng trước mắt không phải lúc để nổi giận.
Hắn lại hỏi vài câu, hỏi tình huống càng nhiều càng tốt.
Ví dụ như nam tử ở nơi này, ở trong thôn rất có uy vọng, trong thôn vốn có trăm hộ, gần năm trăm bách tính, gia đình trong thôn khá tốt, còn lại kém chút, cũng có thể cầm cố, nếu cứ như vậy, không thể chết đói được.
"Nếu chỉ như vậy, ngược lại cũng thôi, thu hoạch vụ thu cũng chỉ hai tháng, tiểu dân mệnh tiện, rễ cây vầng cỏ đất quan âm, trong bụng nhét ít đồ, vẫn có thể sống đến khi đó..." Ông lão nói đến chỗ này, lại che mặt rơi lệ, nghẹn ngào khôn kể.
Nam tử kể tiếp câu chuyện: "Bởi vì việc trưng thu lương thực, gia gia vội cầm cố kiếm tiền, hối hả ngược xuôi, đất ruộng liền một chút cũng không để ý đến, lại thêm năm nay ít mưa, hoa mầu mọc không dễ nhìn. Nửa tháng trước Phủ Quân bảo Khâm Sứ sắp đến, Khâm Sứ không chịu được sự chênh lệch không đồng đều này , lệnh người đến các ruộng đất gần đó rút hết lúa mạch, chọn lúa tốt, mới trồng ở ruộng ngoài thành, như vậy, Khâm Sứ một đường đến, thấy chính là hoa mầu ròng rã."
Hán Vương lặng lẽ, chẳng trách hôm qua nhìn thấy mạch điền, mọc vừa ý như thế.
Ông lão lau nước mắt, thở dài nói: "Nhà người bị rút mạ liền gặp ương, mùa đông này nhất định không đo lường được. Khâm Sứ kia quả nhiên là nghiệp chướng."
Nam tử cười gằn: "Nghe nói Khâm Sứ chính là Hán Vương, có thể là vậy tốt gì chứ!"
Ông lão nhát gan, rất sợ phiền phức, vừa nghe tới lời ấy, lại chưa phản bác.
Khuôn mặt nhỏ của Hán Vương đỏ bừng cả lên, Lý Xá Nhân vội vàng giảng hòa: "Hán Vương điện hạ ở kinh sư xa xôi, nào biết có người làm cờ hiệu của hắn làm xằng làm bậy? Huống hồ rút lúa mạch là Quận Trưởng hạ lệnh, không có liên quan đến Hán Vương điện hạ."
"Không có liên quan đến hắn? Ta ngược lại muốn hỏi câu tiếp theo, Quý đại nhân là mẫu cữu Vương phi, không có chỗ dựa là Hán Vương, sao hắn có gan làm vậy?" Nam tử tức giận bất bình nói.
Lý Xá Nhân nhìn sắc mặt Hán Vương, giải thích một câu: "Hán Vương cùng nhạc phụ chưa bao giờ qua lại, càng không cần nói chỗ dựa, việc này trong kinh ai ai cũng biết."
Lại nói: "Triều đình vừa phái Khâm Sứ đến, có thể thấy được là biết nơi đây xảy ra chuyện rồi, túc hạ chính là người trong cuộc, sao không lĩnh trị bách tính hướng Khâm Sứ vạch trần việc này?"
Nam tử nửa tin nửa ngờ, vẻ mặt hơi có buông lỏng, ông lão lại sợ hãi nói: "Làm sao dám? Khâm Sứ là Hán Vương điện hạ, chính miệng Phủ Quân nói, có thể thấy được là không có sợ hãi, nhẫn nhịn, chờ năm sau chỉnh đốn hoa mầu, tháng ngày đều sẽ qua, nếu vào thành vạch trần, sợ là không có con đường sống."
Nam tử lộ ra vẻ phẫn hận, nhưng thấp đầu, lại cũng chấp nhận.
Tiểu dân bi quan, dù đang ở đây, thấy chuyện bất bình, chỉ có nhẫn nại mà thôi.
Nói hết lời, nhiều hơn nữa cũng không thể nói.
Hán Vương cùng Lý Xá Nhân đi nghỉ ngơi.
Bình minh ngày mai, mới thấy rõ toàn cảnh nơi đây. Phóng tầm mắt nhìn, phòng xá phần nhiều đều là nhà tranh, chợt có mấy gian nhà bằng bùn, đã có thể nói hào hoa phú quý. Sáng sớm bách tính ra ngoài làm nông.
Mạ bị rút, hoa mầu qua một mùa vụ dù trải qua bao phong ba vẫn có thể sống được, tốt xấu cũng có chút thu hoạch, dễ chịu đông. Mà từng nhà đều bị cướp sạch, lúc này tập hợp lấy đâu tiền mua lúa giống, liền vay phú hộ thôn bên cạnh, chờ thu hoạch vụ mùa phải trả gấp ba.
Bất công như thế, dân chúng vẫn vùi đầu gian khổ làm việc, cũng chỉ có thể vùi đầu gian khổ làm việc.
Hán Vương đi lại trong thôn, có đứa nhỏ chạy qua, bẩn thỉu, xanh xao vàng vọt, như cái tượng đất nhỏ. Thấy nàng lạ mắt, tò mò đánh giá. Hán Vương cũng không chê nó bẩn, ngoắc ngoắc tay bảo nó đến, đứa nhỏ rập khuôn từng bước đến gần, Hán Vương xua tay ra hiệu muốn bảo người hầu trước người lui ra, lại từ trong tay Lý Xá Nhân lấy lương khô, ngồi xổm người xuống, tự tay đưa cho nó: "Ăn đi."
Đứa nhỏ ban đầu còn tò mò đánh giá vật trong tay nàng, chờ nghe được một tiếng ăn đi, vội vàng nhận lấy, mở giấy dầu ra, ăn như hùm như sói mà nhét vào trong miệng.
Hán Vương không nói một lời nhìn, cũng không đi, cũng không nói gì, chỉ nhìn đứa nhỏ nuốt.
Đứa nhỏ nhai nuốt một lúc, bỗng nhiên dừng lại, không ăn. Hán Vương thấy nó vừa ăn, liền khóe miệng dính vụn cũng không nỡ lau đi, sờ qua ăn sạch sẻ, rõ ràng là đói bụng cực kỳ, vào lúc này sao lại ngưng, liền hỏi: "Tại sao không ăn?"
Đứa nhỏ nhìn nàng một chút, có chút sợ hãi, lắp ba lắp bắp nói: "Phải cho bà ăn."
Hán Vương viền mắt ửng đỏ, suýt nữa rơi lệ: "Ngươi ăn, bà cũng có."
Đứa nhỏ lúc này mới tiếp tục nhai nuốt, lúc này ăn càng nóng nảy hơn. Hán Vương sờ sờ đầu của nó , sai người hầu cho nó chút lương khô, mới đứng lên.
Nỗi khổ dân sinh xưa nay chỉ có trong sách, ở trong miệng đại thần, nàng chưa thấy tận mắt. Lần đầu tiên nhìn thấy, khắp nơi lại tàn tạ như thế.
Lúc trở lại quận, đã chạng vạng, một phụ tá khác ở lại quận nha đưa thϊếp mời đến, bẩm: "Điện hạ, Quý đại nhân cùng Phủ Quân đưa thϊếp mời, muốn bái kiến điện hạ."
Hán Vương làm như không nghe thấy, trực tiếp đi qua.
Phụ tá không biết làm sao, Lý Xá Nhân thở dài, lôi kéo hắn cùng lui ra.
Hán Vương trở lại trong phòng, liền thấy Vương phi ở nơi đó.
Vương phi đang làm một bộ quần áo. Nàng lặng lẽ đến, ngoài Hán Vương không ai biết, không chút sợ hãi bị người khác phát hiện, thong dong tự nhiên.
Hán Vương vào trong, nàng ngẩng lên, nở nụ cười: "Điện hạ."
Giống như Hán Vương phủ ở kinh thành.
Hán Vương nhịn một đường nước mắt lúc này mới buông xuống, nhào vào trong lòng Vương phi khóc đến thương tâm.
Nàng không rõ là tức giận Quý Ôn chà đạp bách tính như vậy, hay là chua xót bách tính sống gian khổ như vậy, hoặc giả oan ức vì thay Quý Ôn cõng hàm oan. Rất nhiều tâm tình đan dệt, xông lên đầu, ngũ vị tạp trần.
Tác giả có lời muốn nói:
Hán Vương điện hạ là tiểu khóc túi quyết tâm nhất: Một ngày nào đó ta muốn công (nắm tay).