Lão Đại Là Nữ Lang

Chương 10

Chương 10: Trứng bắc thảo
Phó tứ lão gia hỏi khẽ: "anh

tỷ nhi, vì sao con muốn học chữ?"

Kiếp trước, khi Vân

anh

còn

nhỏ

cũng

đi

học với các

anh

chị em trong nhà.

Nàng và các chị nàng đều học rất tốt, khi

anh

trai nàng còn

đang

ngâm nga "Tam tự kinh" đến phát chán, các chị em nàng

đã

có thể thuộc làu "Thanh luật vỡ lòng".

Tuy nhiên, học chữ xong, mẹ nàng lại

không

để các con

gái

tiếp tục học hành.

"Con

gái

không

thể tham gia dự thi, cũng chẳng lên triều làm quan, đọc sách nhiều cũng phí công, biết chữ là đủ rồi."

"Nữ tử vô tài tiện thị đức [1], đọc sách nhiều

không

tốt đâu, sau này

không

cần

đi

học nữa."

[1] Phụ nữ

không

có tài mới là có đức.


"Phu nhân nhà thủ phụ trước khi lấy chồng cũng là tài nữ nức tiếng xa gần. Vậy mà trước khi gả vào Thẩm gia, Thẩm gia bắt nàng đem mấy rương sách ra đốt bằng hết rồi mới chọn ngày thành hôn. Đọc sách

thì

có lợi ích gì chứ? Bàn chuyện hôn nhân, trước là hôn đăng, sau là hộ đối, sau nữa là phẩm hạnh, tướng mạo chứ có ai hỏi xem con

gái

nhà người ta có biết chữ

không."

Mẹ

nói

vậy, cha cũng

nói

vậy, những người khác cũng

nói

vậy, Vân

anh

và các chị nàng cũng nghe theo, tập trung học thêu thùa may vá với các ma ma,

không

còn có cơ hội sờ vào sách vở nữa.

...

Tuyết vẫn

đang

rơi.

Phó tứ lão gia nghiêm túc đứng chờ Phó Vân

anh

trả lời.

Nàng mỉm cười,

nói

từng chữ: "Tứ thúc, vì con thích học."

Nàng thích đọc sách, thích học đường lanh lảnh tiếng ngâm đọc, thích những câu chuyện lịch sử chấn động miêu tả trong sách vở, cũng thích đưa bút từng nét từng nét tạo thành chữ viết.

Trong nhà vĩnh viễn

sẽ

chỉ có từng ấy thứ, các chị dâu nàng và mấy thϊếp thất suốt ngày tranh cãi vì mấy việc

không

đâu.

không

phải vì bọn họ muốn chôn chân trong đó, mà vì họ chẳng còn lựa chọn nào khác.

Nàng biết con

gái

không

thể tham gia khoa cử, như người ta vẫn

nói, con

gái

đi

học đường đọc sách chỉ là lãng phí thời gian và tiền bạc. Kiếp trước nàng cũng sợ như thế,

không

suy nghĩ gì cả, chỉ vâng lời cha mẹ vứt bỏ sách vở, tập trung học theo mẹ nàng, học quản gia như thế nào, lấy chồng rồi cũng bận rộn hầu hạ nhà chồng, nên cũng

không

còn đầu óc nghĩ đến những chuyện khác nữa.

Nhưng mà lúc này, nàng muốn được thoải mái làm theo ý mình

một

lần.

Nếu cuộc đời lần này là nàng may mắn mới có được,

thì

phải sống

thật

thoải mái, hoặc là sống

thật

vui vẻ, hoặc là chết

thật

vui vẻ.

Phó tứ gia lặng người suy nghĩ

một

lúc lâu rồi bật cười. "Được." Ông xoa xoa chiếc mũ

trên

đầu Phó Vân

anh, thở dài, "Đại ca hồi

nhỏ

cũng rất thông minh. Nếu như nhà chúng ta

không

quá nghèo, có chút tiền cho huynh ấy

đi

học, huynh ấy hẳn phải đỗ tú tài!"

Hai chú cháu vừa

đi

vừa

nói, mặc hai bên đường người

đi

kẻ lại ồn ào, thoáng chốc

đã

đến bờ sông.

Chợ Tết ở huyện Hoàng Châu

không

hề giống với trong tưởng tượng của Vân

anh.

Bờ sông đông như trẩy hội. Hai bên đường, cửa tiệm san sát, tiệm bán đồ ăn, bán nến, bán nồi niêu, bán dầu vừng, bán chỉ thêu, bán giày, bán trang sức, bán đồ bạc, cái gì cũng có. Quán trà, quán rượu người đến kẻ

đi

tấp nập, trước tiệm có

một

bếp lò đặt

một

l*иg hấp bánh bao, bánh bao chất cao như tòa núi

nhỏ. Giữa đủ thứ

âm

thanh ồn ào, người ta vẫn nghe thấy tiếng tiểu nhị cười hỏi: "Quý khách lấy

một

chay

một

mặn chứ? Chọn rượu

nhẹ

hay rượu nặng?"

Đồ da thú, nhân sâm nhung hươu, thịt dê thịt hươu từ phương bắc, bình bà (na xiêm) từ Bắc Trực Lệ, táo Mật Vân, lê trắng Sơn Đông, đậu đũa Sơn Tây, trứng bắc thảo Tứ Xuyên, chà bông Giang Tây, bánh vỏ quýt và bánh vừng ngào đường của Phúc Kiến, tương đậu cay của phủ Quế Lâm, Quảng Tây, sơn tra ngào đường và vịt muối của Kim Lăng, trà bánh, quýt đường của Hàng Châu, các loại quạt xếp từ phủ Dương Châu, tơ lụa từ phủ Tùng Giang... tất cả đều đổ về đây.

Trấn Hán Khẩu của phủ Võ Xương là cảng chủ chốt

trên

con đường vận chuyển lương thực bằng đường thủy, lương thực từ Hành, Vĩnh, Kinh, Nhạc và cả phủ Trường Sa được vận chuyển

trên

sông đều phải

đi

qua trấn Hán Khẩu [2]. Là nơi tập kết lương thực cũng là trạm trung chuyển quan trọng như vậy, trấn Hán Khẩu ngày càng phồng vinh, xứng với danh hiệu

một

trong thiên hạ tứ đại danh trấn.

[2] Hán Khẩu là

một

trong 3 địa danh, bên cạnh Vũ Xương, Hán Dương,

đã

được hợp lại để tạo thành thành phố Vũ Hán ngày này. Vũ Hán thuộc tỉnh Hồ Bắc nhưng ở giáp với Hồ Nam. Hành, Vĩnh, Kinh, Nhạc là 4 địa điểm xung quanh Hán Khẩu, theo hiểu biết địa lý của mình rất có thể là Hành Dương (nay thuộc tỉnh Hồ Nam), Vĩnh Châu (Hồ Nam), Kinh Châu (Hồ Bắc), Nhạc Dương (Hồ Nam). Trường Sa là thủ phủ tỉnh Hồ Nam

hiện

nay.


Hàng hóa vận chuyển từ phía nam lên phía bắc và ngược lại đều trung chuyển ở phủ Võ Xương. Huyện Hoàng Châu ngay gần Võ Xương nên trong chợ cũng có đủ thứ hàng hóa từ khắp nơi trong cả nước cũng là hợp lý.

Phó Vân

anh

thích nhất là những đội thuyền buôn nhiều

không

đếm xuể.

Huyện Hoàng Châu chỉ là

một

huyện

nhỏ, ban đêm có lệnh giới nghiêm, cửa hàng

trên

phố được mở cửa từ giờ Thìn (7-8h sáng), tới khi mặt trời xuống núi lại phải đóng cửa, cả năm chỉ có mấy ngày tết là

không

buôn bán.

Nhưng chợ tết

không

chỉ có những cửa hàng trong huyện mà còn có người từ khắp nơi đưa thuyền hàng tới bán đồ tết.

Mỗi đội buôn bao gồm dăm ba nông hộ (gia đình làm nông) hợp tác với nhau để thuê hoặc mua thuyền, mỗi đội có hơn mười thuyền

nhỏ. Mỗi năm vào dịp họp chợ tết, trai tráng đưa những thuyền này tới đây bán sản vật địa phương rồi mua về các loại dầu muối tương dấm, bánh trái, kim chỉ, cuốc xẻng, dụng cụ lao động để mang về thôn nhà mình.

Mặt sông bị vô số chiếc thuyền lấy đầy trông giống như chiếc lưng của

một

con cá voi màu đen vừa trồi lên mặt nước, chỉ có chính giữa lòng sông là còn chừa ra vài thước tạo thành

một

đường

nhỏ

cho thuyền bè

đi

qua. Tuyết vẫn rơi xuống những chiếc thuyền buôn, nhưng cũng chỉ rơi xuống rồi lập tức tan ra.

Trong khoang thuyền chứa đầy các loại hàng hóa, có dưa muối, cá muối, có rượu gạo tự ủ, có thịt thú rừng được săn

trên

núi, có tương đậu, có giỏ nan, sọt nan, có bát đĩa, có khăn áo, giày thêu, giày cỏ do phụ nữ trong nhà làm...

Người trong huyện

đi

dọc theo bờ sông lựa chọn hàng hóa, thấy vật nào vừa ý

sẽ

đi

xuống bậc thềm bằng đá,

đi

qua tấm ván bằng gỗ lên thuyền bàn bạc giá cá với người bán.

Các nông hộ dùng trọ trẹ dùng tiếng địa phương bàn bạc giá cả với khách hàng, cũng có nhà thuyền trách thuyền bên cạnh đυ.ng vào thuyền nhà mình, bên kia lại có mấy tên hư đốn cố ý lấy mái chèo đập

trên

mặt nước làm nước bắn lên ướt hết váy áo của

một

phụ nữ nhà thuyền khác, có mấy nhà chỉ lo bàn chuyện làm ăn, quên mất thuyền vẫn

đang

trên

mặt nước, đùng

một

cái bốn năm chiếc thuyền

đã

va vào nhau, ngươi làm đổ rổ rau nhà ta rồi, ôi thùng cá của ta, còn có người loạng choạng ngã xuống dòng nước lạnh mùa đông. Người rao hàng, người hét lên sợ hãi, người chửi rủa bực dọc, người quát mắng ầm ầm, người xin lỗi nỉ non...

Người người ồn ào, náo loạn cả lên.

Phó Vân

anh

nào

đã

bao giờ nhìn thấy cảnh này. Kiếp trước, khi còn

nhỏ, nàng ở phủ Giang Lăng như phủ Giang Lăng

không

có sông lớn nên cũng

không

có tàu bè từ các châu huyện lân cận

đi

qua.

Phó tứ lão gia thấy nàng nhìn thuyền buôn

trên

mặt sông

không

chớp mắt

thì

mỉm cười. Đứa bé này cả ngày nghiêm túc này cuối cùng cũng giống trẻ con

một

chút.

Ông lệnh cho tùy tùng

đi

thuê

một

chiếc thuyền rồi dắt tay nàng

đi

về phía bờ sông lát đá. "Lên thuyền ngắm, thấy cái gì thích

thì

dừng lại mua, cũng phải mua cho

anh

chị con ở nhà, nếu

không

chúng nó lại giận dỗi cho mà xem."

Phó Vân

anh

theo Phó tứ lão gia lên thuyền. Khoang thuyền sạch

sẽ

ngăn nắp. Trong khoang có

một

bàn ghế,

trên

bà có

một

bộ ấm trà

nhỏ

bằng sứ thô,

một

hộp điểm tâm bốn ngăn:

một

ngăn bánh,

một

ngăn hạt dưa rang,

một

ngăn hạt dẻ nướng,

một

ngăn củ năng tươi.

Gã sai vặt rót ra hai ly trà nóng, Phó tứ lão gia cũng ngồi đó bóc hạt dẻ.

Rèm trong thuyền được vén lên để hai chú cháu có thể vừa ngồi trong khoang thuyền thưởng trà ăn điểm tâm vừa ngắm được cảnh bên ngoài. Thuyền

nhỏ

như con cá bạc, lách giữa các thuyền hàng. Thuyền khác nhìn thấy bọn họ cũng lên khua mái chèo chào hỏi.

Mỗi lần nhìn thấy thuyền nào có bán đồ mình muốn mua, Phó tứ lão gia lại kêu nhà đò dừng lại, đứng phía đầu thuyền mặc cả với người bán.

Phó Vân

anh

tự mua cho mình chút kim chỉ, vải vóc và khung thêu, mua cho Phó Nguyệt và Phó Quế mỗi người

một

con vịt khắc bằng gỗ, mua cho Phó Vân Khải và Phó Vân thái mỗi người

một

chiếc mặt nạ Quan Công.

Dọc theo dòng sông

đi

về phía tây, thuyền

trên

sông càng ngày càng ít. Cuối cùng, thuyền dừng lại bên bờ đá, Phó tứ lão gia dẫn Vân

anh

bước lên thềm đá lên bờ. "đi

tiệm giấy bút nào."

Trời lạnh, chủ tiệm ngồi trong phòng sưởi ấm, tự nhiên nghe thấy tiếng Phó tứ lão gia

nói

chuyện với tiểu nhị

thì

mới vội vém rèm

đi

ra đón tiếp ông, chào hỏi mấy câu xong

thì

cười lấy lòng: "Công tử trong phủ muốn mua bao nhiêu giấy?"

Phó tứ lão gia cúi xuống nhìn Phó Vân

anh.

Trong mắt chủ tiệm

hiện

lên

một

chút kinh ngạc nhưng cũng

không

hỏi nhiều, cũng đoán được Phó Tứ lão gia là người

yêu

thương con cháu trong nhà, hôm nay vớ được mối hời rồi!

Phó Vân

anh

không

nói

gì,

đi

xung quanh nhìn ngắm các kệ hàng

một

lượt.

Tiểu nhị cũng biết Phó tứ lão gia là người có tiền nên dù thấy Phó Vân

anh

còn

nhỏ

nhưng cũng

không

coi thường nàng,

đi

theo nàng, kiên nhẫn giới thiệu cho nàng các loại giấy trong cửa hàng, bao gồm giá cả và ưu điểm của từng loại.

Giấy làm bằng gỗ tre bình thường là 80 văn tiền

một

trăm trang, giấy làm từ đay là 400 văn, giấy làm từ gỗ cây lá bản là 600 văn, cũng có nhiều loại đắt hơn từ vỏ cây thanh đàn, đến ba lượng bạc

một

trăm trang, loại rất đắt như giấy Cao Ly, giấy Tuyên Thành, người bình thường

không

hay dùng, tiểu thị

không

nhắc đến.

Phó Vân

anh

đề nghị mua mấy trăm trang giấy loại rẻ nhất, làm bằng gỗ tre.

Tiếp theo là chọn bút, bút lông có nhiều loại: lông thỏ, lông dê, lông chuột, lông ngưa..., cán bút cũng được làm từ đủ loại chất liệu từ rẻ đến đắt như trúc, gỗ, ngà voi, ngọc, sứ, vân vân...

Phó Vân

anh

chỉ chọn

một

cây bằng trúc.

Phó tứ lão gia

không

biết mấy về giấy bút,

không

nói

nhiều, bảo tiểu nhị lấy hết các loại bút lông, từ mềm đến cứng, mỗi loại

một

chiếc, giấy cũng mua mấy trăm trang mỗi loại.

Phó Vân

anh

nghĩ ngợi

một

lúc rồi cũng

không

từ chối, dù sao

thì

ân tình nợ cũng

đã

nợ rồi, sau này nàng trưởng thành nhất định

sẽ

báo đáp cho tứ thúc.

Cuối cùng là chọn mực, mực thỏi cũng nhiều loại. Mực tốt chất mịn, trơn, màu đen,

âm

thanh trong trẻo. Mực mịn tức là

không

có tạp chất, mực phải trơn

thì

viết ra nét mới liền mạch,

không

bị nặng tay, màu mực phải đen,

không

lẫn màu nào khác, còn

âm

thanh là khi thỏi mực đập vào nhau phải phát là tiếng keng keng trong trẻo, như thế mới là

một

thỏi mực tốt,

không

có tạp chất.

Chủ tiệm ban đầu coi thường Phó Vân

anh, tưởng rằng vị tiểu thư này của Phó gia coi giấy bút là đồ chơi nên đòi người lớn mua cho mình, định nhân cơ hội làm ăn, lấy ra mấy thỏi mực tầm thường nhưng lại giới thiệu như thể đây là loại thượng hạng, được dùng trong cung, có pha thêm hương liệu, đảm bảo viết ra chữ

sẽ

đẹp, mỗi thỏi giá mấy lượng bạc...

Phó Vân

anh

ngẩng đầu nhìn chủ tiệm, cười đầy

ẩn

ý.

Chủ tìm thấy vậy cũng chột dạ, thầm nghĩ: Sao mình lại sợ

một

đứa bé

gái

cơ chứ? Nhưng rồi dù

không

biết tại sao nhưng

không

còn ý định ban đầu nữa,

thật

thà hơn hẳn, giới thiệu với Phó tứ lão gia mấy thỏi mực thường dùng.

Xong xuôi, chủ tiệm tiễn hai chú cháu họ ra ngoài, "Quan nhân cứ về nhà là được, chiều nay chúng tôi

sẽ

mang đồ đến tận nhà."

Lời tác giả:

"Thanh luật vỡ lòng" là sách vỡ lòng được biên soạn dưới triều nhà Thanh