Mấy năm gần đây, thiên tai liên miên.
Năm kia, phương Bắc vừa sang thu đã đổ tuyết, tuyết rơi liên miên mấy tháng trời, ruộng đồng mất mùa, sau đó lại còn gặp nạn tuyết lở, dân chúng chết đói, chết rét vô số kể.
...
Thôn Lạc Hà là một thôn trang nhỏ nằm dưới chân trấn Đồng Giang, huyện Quảng Bình, phủ Khánh Châu. Vùng này địa thế hẻo lánh, thuộc loại nơi mà chiến tranh loạn lạc cũng chẳng bén mảng tới.
Hẻo lánh tới mức nào? Đi một chuyến lên trấn phải mất tới bốn canh giờ đường núi.
Tin tức truyền chậm chạp, tin tức tuyết lở ở phương Bắc truyền đến đây thì đã là hai năm sau.
Ánh chiều tà nhuộm đỏ ráng trời, ánh hoàng hôn phủ khắp mặt đất, hắt lên vùng sơn thủy hữu tình này vẻ ấm áp.
Lúc lão hán họ Triệu và con trai cả gánh hai sọt đầy vật dụng trở về thôn thì khói bếp đã bốc lên nghi ngút từ nhà nhà.
Mấy người mắt tinh nhìn thấy cha con họ chạy ra khỏi bếp, gọi với sang nhà bên: "Đại Căn thúc và Đại Sơn về rồi kìa!"
Lão hán họ Triệu - Triệu lão hán đặt gánh hàng xuống dưới gốc cây to đầu thôn, còn chưa kịp nghỉ ngơi đã bị một đám mụ đàn bà vây quanh, ríu rít ồn ào khiến ông đau cả đầu. Lại còn có kẻ sỗ sàng thò tay bới sọt, tức giận khiến ông gằn giọng khàn đặc quát: "Không được bới, bới lung tung ta biết chia thế nào! Ngô gia lão muội, bà còn giở trò? Có muốn ta nói lần thứ hai không, bới nữa đừng trách ta lấy đòn gánh đánh người đấy!"
Đường lên trấn khó đi, nếu không có việc gì gấp gáp thì thôn dân thường ngày chẳng ai muốn lên đấy.
Cho nên, mỗi khi ai lên trấn, thôn dân đều nhờ vả mua chút đồ, như muối thô dùng hàng ngày, kim chỉ cho phụ nữ may vá, kẹo mạch nha cho trẻ con... Tóm lại, chẳng ai đi tay không trở về.
Trước đây, Triệu gia cũng nhận giúp đỡ thôn dân mua đồ, nhưng từ khi nhà có thêm cô con gái út, cứ mười ngày nửa tháng là ông lại phải lên trấn một lần. Cho dù chỉ mua một cây kẹo hồ lô, ông cũng vui vẻ đi mấy canh giờ đường núi.
Tuy nhiên, lần này không phải vì mua kẹo hồ lô cho con gái út, mà là vì nhà đã tích góp được kha khá trứng gà, nhân dịp đi chợ, Triệu lão hán mang theo con trai cả lên trấn bán, tiện thể xem có tìm được việc gì làm thêm không.
Mùa thu hoạch vừa qua, vì năm nay thời tiết không thuận lợi, mùa màng thất thu. Mấy ngày trước, mọi người bận rộn thu hoạch lúa ngoài đồng, cuối cùng phơi khô, đóng bao, đếm số lượng, trừ phần nộp thuế, số còn lại khiến người ta nhìn mà lòng nặng trĩu.
Năm nay nhà nhà đều thất thu, những người đàn ông siêng năng sau khi nghỉ ngơi vài ngày sẽ lên trấn tìm việc làm. Triệu gia không có người quen trên trấn, đi lòng vòng một lúc mà chẳng tìm được việc, còn gặp phải một gã quản sự kiêu căng, bị hắn ta nhổ một bãi nước bọt vào mặt rồi đuổi đi.
Hai cha con thấy trời sắp tối, đành phải đi bán trứng, sau đó ghé tiệm tạp hóa mua muối thô, xì dầu, kim chỉ cho thôn dân, còn mua cho cô con gái út một gói kẹo mạch nha rồi vội vàng trở về thôn.
Đi đường núi cả ngày trời, việc thì chẳng kiếm được, trong lòng Triệu lão hán bực bội. Nhìn bọn họ ồn ào, thò tay lục lọi lung tung, ông lập tức giơ cây đòn gánh "ầm ầm" gõ xuống đất mấy cái, trầm mặt quát: "Xếp hàng, tất cả xếp hàng cho ta! Bà nhà Nhị Trụ kia, rụt tay lại cho ta, nếu làm hỏng đồ của người khác, bà đền đấy!"
Vợ Nhị Trụ nghe vậy vội rụt tay lại, cười gượng gạo: "Lục thúc, bếp nhà ta đang nấu lửa, ta sốt ruột quá thôi mà, thúc đừng nóng giận..."
Triệu lão hán có bối phận lớn trong thôn, vợ Nhị Trụ nhìn qua cũng trạc tuổi ông, đều là một đám lão bà lão ông, vậy mà vẫn phải gọi là thúc.
Ông trừng mắt, mấy bà thôn phụ khác cũng không dám ồn ào nữa, ngoan ngoãn xếp hàng, thò đầu ngó chờ ông chia đồ.
Nhất thời, đầu thôn náo nhiệt vô cùng.
Hai cái sọt đầy ắp, gánh cả đường quả thực không dễ dàng. Triệu lão hán trí nhớ tốt, chẳng mấy chốc đã chia xong đồ cho từng nhà, không muốn nghe bọn họ khách sáo, chia xong phất tay đuổi người, chỉ cảm thấy đầu óc ong ong.
Ngồi trên phiến đá nghỉ ngơi một lát, Triệu lão hán cùng con trai cả dẫm lên ánh tà dương trở về nhà.
Triệu gia ở cuối thôn, phía sau dựa núi, bên trái là rừng cây, bên phải là vườn rau, phía trước là con đường nhỏ dẫn vào thôn, cách mấy thửa ruộng đất đắp là có thể nhìn thấy mấy nhà khác.
Trong sân được rào bằng tre, mấy con gà mái đang cúi đầu mổ thức ăn.
Bên cạnh, một người đàn ông cao to vạm vỡ đang cầm rìu chẻ củi, phía sau hắn ta là gian bếp đang bốc khói, hai bóng người đang bận rộn bên trong.
Thấy họ về, Triệu Nhị Điền quay đầu gọi: "Cha, đại ca."
Cửa sân không đóng, Triệu lão hán vào sân đặt gánh hàng xuống, nói với con dâu đang bận rộn trong bếp: "Nương nó, múc cho ta bát nước, khát quá."
Nói xong, ông kéo khăn mặt đang vắt trên cổ lau mồ hôi. Nước mang theo đã uống hết, lúc này môi khô nứt, chỉ hận không thể chảy máu. Ông ngồi phịch xuống ghế dựa dưới mái hiên, hỏi con trai thứ hai đang cúi đầu chẻ củi: "Hôm nay sao yên tĩnh thế, mấy đứa nhóc đâu hết rồi? Tiểu Bảo đâu? Sao không thấy ở nhà?"
Tối qua, Tiểu Bảo nghe ông nói hôm nay sẽ lên trấn, ôm chân ông đòi đi theo, ông phải dỗ ngọt mãi, hứa mua kẹo mạch nha cho con bé mới chịu, còn tưởng con bé sẽ ở nhà ngóng trông, không ngờ trời sắp tối mà chẳng thấy bóng dáng đâu.
Chắc là ăn kẹo mạch nha no rồi, nên không thèm nữa!
Chưa để Triệu Nhị Điền lên tiếng, Chu thị bưng hai bát nước mát ra, cười nói: "Buổi chiều nắng gắt, nhốt mấy đứa trong nhà, sau đó bọn nhóc không chịu ở, bèn dẫn Tiểu Bảo lên núi, nói là đi đào hang thỏ, kiếm thêm thức ăn mặn cho cả nhà. Trong rừng cây râm mát, lão tam lại đang ở trên núi chặt củi, có chuyện gì kêu lên một tiếng là nghe thấy, nên ta để bọn nó đi."
Triệu lão hán và Triệu Đại Sơn Tiếp nhận bát nước, ngửa đầu ừng ực uống cạn, có thể thấy là rất khát.
Nghỉ ngơi một lát, Triệu lão hán thấy trời sắp tối, không ngồi yên được nữa, ông chống tay đứng dậy, đi ra khỏi sân, vòng qua vườn rau, đi lên sườn núi theo con đường nhỏ sau nhà.
Ông đứng bên ngoài khu rừng, không đi vào, gọi to: "Út ơi..."
"Tiểu Bảo..."
"Trời sắp tối rồi, về nhà thôi..."
Gọi như vậy một lúc lâu, trên núi mới có tiếng đáp lại, giọng trẻ con non nớt vọng lại từ trong rừng cây rậm rạp: "Cha, cha, Tiểu Bảo về rồi!"
Tiếp theo là tiếng chạy rầm rập, tiếng cười đùa ồn ào. Triệu lão hán mắt tinh, từ xa đã nhìn thấy năm đứa nhóc Khoẻ mạnh kháu khỉnh chạy ra từ trong rừng, dẫn đầu là Triệu Tiểu Ngũ đang cõng một cô bé bụ bẫm, chắc là do chạy nhanh quá, con bé cười toe toét lộ cả hàm răng trắng, cười khanh khách vui vẻ.
"Cha!"
Nhìn thấy Triệu lão hán, Triệu Tiểu Bảo đang ôm chặt cổ cháu trai, sợ hãi bị ngã, hai mắt con bé sáng lên, vỗ tay lên vai Triệu Tiểu Ngũ, giục cậu bé chạy nhanh lên.
Triệu lão hán cũng cười toe toét, thấy cháu trai chạy như trâu mộng, sợ hãi hô lên: "Chạy chậm thôi, chạy chậm thôi, đừng làm ngã muội muội!"
Vừa dứt lời, hai chân ông không nghe theo lệnh, theo bản năng chạy đến, từ xa đã đưa tay ra, cười rằn rịt: "Ôi chao, Tiểu Bảo của ta, nhìn thấy cha vui lắm hả? Nhìn kìa, con gái cưng của cha cười tươi quá... Ngoan nào, chậm thôi chậm thôi, cha mua kẹo mạch nha cho con rồi, về nhà ăn kẹo nào."
Chờ Triệu Tiểu Ngũ cõng muội muội chạy đến trước mặt, cánh tay cậu bé liền bị đánh một cái, cậu bĩu môi, còn chưa kịp tủi thân thì đã cảm thấy sau lưng nhẹ bẫng, muội muội đã bị ông nội bế lên.
Triệu lão hán cẩn thận kiểm tra tay chân Triệu Tiểu Bảo, thấy rằng ngoại trừ khuôn mặt hơi bẩn, cả người không bị trầy xước, trong lòng mới yên tâm, cuối cùng cũng để ý đến mấy đứa cháu trai.
Năm đứa nhóc, đứa nào đứa nấy đều bụ bẫm, khỏe mạnh. Ngoại trừ Triệu Tiểu Ngũ cõng Tiểu Bảo, hai tay không rảnh, bốn đứa còn lại, đứa nào đứa nấy tay đều cầm một con thỏ, xem ra thu hoạch khá khá.
Triệu lão hán không nhịn được hôn lên khuôn mặt bụ bẫm của con gái út, cũng không nói gì, xoay người về nhà.
Mấy anh em Triệu Tiểu Ngũ nhìn nhau, cười hềnh hệch. Thấy ông nội không mắng, trong lòng bọn chúng lập tức thở phào nhẹ nhõm.
Chúng cũng không muốn dẫn muội muội lên núi, nhưng không chịu nổi muội muội bĩu môi giả khóc. Hơn nữa, lương thực trong nhà không đủ ăn đến sang năm, chuyện này nhà không giấu bọn chúng, ăn không đủ no, chúng bèn nghĩ đến chuyện dẫn muội muội lên núi xem có kiếm được gì không.
Còn tại sao lại dẫn muội muội lên núi xem có kiếm được gì không? Đương nhiên là bởi vì muội muội vận khí tốt!
Đây là bí mật lớn của nhà bọn chúng, từ khi có muội muội, nhà bọn chúng ra đường nhặt được tiền.
Bà nội nói, muội muội là tiên nữ trên trời đầu thai xuống nhà bọn chúng, là đến để cho bọn chúng hưởng phúc, đây là bí mật, nói ra ngoài sẽ khiến thần tiên trên trời không vui, sẽ không hiển linh nữa.
Nhìn những con thỏ trong tay các em trai, Triệu Tiểu Ngũ nghĩ đến việc bọn chúng phải vất vả đào hang thỏ, kết quả mấy con thỏ ngốc nghếch này không biết từ đâu chui ra tự đâm vào chân muội muội, đâm xong còn không chạy, cứ ngây ngốc nhìn chằm chằm muội muội.
Bắt được mấy con thỏ này, thật sự là chẳng tốn chút sức nào.
Ban đầu chúng còn lo lắng ông nội từ trên trấn về, biết được chúng dẫn muội muội lên núi, về nhà sẽ bị đánh đòn. Kết quả không ngờ, có lẽ hôm nay thu hoạch khá, nhìn mấy con thỏ, ông nội cũng không mắng chúng.
Năm đứa nhóc mặt mày rạng rỡ, việc đầu tiên khi về nhà chính là chạy vào bếp, đưa "chiến lợi phẩm" hôm nay cho Chu thị - người quản lý việc bếp núc.
Nói một câu: "Tối nay ăn thịt thỏ, nhất định phải ăn thịt thỏ!"
Nói xong, lại ùa ra khỏi nhà, Triệu Đăng và Triệu Hỉ vào rừng giúp Triệu Tam Địa gánh củi, Triệu Cốc và Triệu Phong thì ra ruộng tìm bà nội, giúp bà nội cầm cuốc, nông cụ.
Triệu Tiểu Bảo được cha đặt xuống, trong lòng được nhét một gói kẹo mạch nha được gói bằng giấy dầu, con bé ngồi dưới mái hiên, lắc lư đôi chân ngắn, ngửa đầu nhìn bầu trời đầy sao.
Cả nhà ai cũng có việc để làm, chỉ có một mình con bé là nhàn nhã nhất.