Cách thức bồi thường khi giải tỏa không chỉ có một, có thể chọn nhận hết toàn bộ bằng tiền mặt, mà ngay cả nhận tiền mặt cũng chia thành nhận hết một lần hoặc chia ra nhận từng kỳ. Ngoài ra còn có thể chọn nhận nhà, hoặc vừa nhận nhà vừa nhận tiền. Rồi còn nhiều khoản khác như tiền hộ khẩu, tiền thưởng, tiền sửa nhà, phí chuyển nhượng, bồi thường tài sản trên đất... đủ các loại mục, có rất nhiều thuật ngữ chuyên ngành liên quan đến việc giải tỏa. Đây là lần đầu tiên Trần Kim tiếp xúc với nhiều thuật ngữ chuyên ngành liên quan đến giải tỏa như vậy, cô chỉ có thể tạm tính một cách đại khái mà thôi.
Như nhà cô có hai giấy chứng nhận nhà ở. Một cái là mẹ cô sau khi ly hôn trở về thôn xin lập hộ khẩu và xin cấp đất, mảnh đất này chính là ngôi nhà hiện tại cô đang ở, còn một cái là của ông bà ngoại để lại cho mẹ cô, đó là một căn nhà cũ kỹ, cách nhà thờ tổ vài chục mét.
Lúc cậu cả đi đặc khu làm công kiếm tiền, cậu ba và mợ ba cũng theo đi cùng, mợ cả thì tự mình thuê một gian hàng trong thành phố buôn bán quần áo từ đặc khu về bán, còn cậu hai và mợ hai thì làm việc ở thành phố nên không sống ở thôn. Lúc đó, năm đứa con của cậu cả và cậu ba đều để ở thôn, ông bà ngoại sức khỏe cũng không tốt, đều do một tay mẹ cô lo liệu, ông bà ngoại cũng do mẹ cô chăm sóc đến cuối đời, cho nên căn nhà cũ của ông bà ngoại để lại cho mẹ cô, mấy cậu và mợ đều không có ai ý kiến gì.
Diện tích của cả hai giấy chứng nhận nhà ở này đều là ba trăm mét vuông. Nếu chọn bồi thường theo nhân khẩu thì nhà cô chỉ có một mình cô, thôi thì bỏ qua đi. Nhà cô còn có một tiệm tạp hóa, không biết có tính là loại hình kinh doanh hay không. Thím Chu hàng xóm có hỏi, chủ nhiệm Giang nói cửa hàng rau quả thì được tính là kinh doanh, nhưng vì lúc đó người hỏi quá nhiều, cô lại bận ghi chép nên chưa kịp hỏi.
Nhưng hai tòa nhà của nhà cô đều có sáu tầng, giá bồi thường của mỗi tầng không giống nhau, còn phải xem có hợp quy không, cái này cô không tự phán đoán được, phải do người của ban giải tỏa đến đánh giá.
Vườn trái cây và ruộng đất của nhà cô cũng được bồi thường, đặc biệt là vườn trái cây, phần lớn là trồng cây vải đã hơn mười năm. Cái này cũng phải đợi xem bên ban giải tỏa đánh giá, cô chỉ ước lượng theo hạng mục thấp nhất.
Tính tới tính lui, cô có thể lấy được mấy trăm mét vuông nhà, còn ít nhất cũng được mấy triệu tiền bồi thường.
Tiếng gõ máy tính kêu lách cách không ngừng, vẻ mặt cô thì vẫn điềm tĩnh, nhưng trong lòng đã không nhịn được mà cười khúc khích.
Nhà cậu cả đông người, riêng tiền tính trên đầu người cũng lấy được không ít. Nhà cậu ba có nhiều đất thầu, đây cũng là một khoản lớn. Chỉ có nhà cậu hai là ít hơn, cả ba người trong hộ khẩu nhà họ đều không ở thôn Kiều Đông, nhưng có một mảnh đất là do ông bà ngoại chia cho lúc phân chia gia sản, nằm ngay bên cạnh nhà cũ, trên đó có hai căn nhà gạch đất.
Lúc phân chia gia sản, cậu cả, cậu ba và mẹ cô cùng xin đất thổ cư mới ở làng, ba anh em chia đến đầu thôn, thực ra nếu xin ở cuối thôn thì diện tích đất thổ cư có thể lớn hơn. Dù sao thôn Kiều Đông ít người, sau khi cải cách mở cửa còn có người đổ xô đến mấy thành phố lớn, so với các thôn lân cận như thôn Kiều Tây và thôn Mộc Đường, có thể nói là đất rộng người thưa.
“Chết rồi! Lỗ rồi!” Cậu ba đột nhiên đập tay, vẻ mặt đầy tiếc nuối.
“Sao vậy?” Mọi người đều nhìn về phía cậu ba.
“Khu đất trồng cây đào phía Tây không nằm trong phạm vi giải tỏa!” Cậu ba than thở vài tiếng: “Biết thế tôi không tốn công bỏ sức chăm bón chúng làm gì.”
Mợ ba bình thường đã không ít lần lườm nguýt vì cậu ba đi chăm sóc mấy cây đào ấy, bây giờ thì tỏ ra rộng lượng an ủi: “Không nằm trong diện giải tỏa thì thôi, được giải tỏa đã là ông bà tổ tiên phù hộ rồi, làm người không nên tham lam quá.”
Mợ hai vốn có chút không vui, lúc này cũng bị lời của mợ ba an ủi: “Đúng vậy, có tiền bồi thường giải tỏa đã là tốt rồi, làm người phải biết đủ.”
Nói là nói vậy, nhưng trong lòng bà ấy vẫn có chút buồn bực.
Ba anh em cộng thêm với nhà cháu gái, trong bốn nhà thì nhà bà ấy là được ít nhất, so với ba nhà kia thì nhà họ nhận được chỉ là số lẻ.
“Có được một mảnh đất bồi thường đã là nhiều rồi, vừa đủ để chúng ta mua nhà cho Gia Gia.” Mợ hai vừa nói vừa cười rạng rỡ, bà ấy chỉ có mỗi Trần Gia là con gái duy nhất, năm ngoái mới thi đỗ vào Đại học tỉnh Nam, nhà cũng đã dành dụm được một khoản tiền định đặt cọc trước rồi mua trả góp mua một căn gần chỗ làm bây giờ. Nay thì tốt rồi, bà ấy quyết định lên thành phố chọn một khu dân cư tốt, mua hai căn nhà liền kề, sau này sẽ gần gũi với con gái hơn. Hoặc là không nhận bồi thường bằng tiền mặt, họ có thể đổi lấy nhà cũng được...
Mợ hai nhắc đến chuyện mua nhà, các trưởng bối khác trong nhà cũng thấy động lòng.
Chỉ có cậu cả và cậu hai là đã mua nhà trong thành phố, nhà cậu hai mua là nhà ở đơn vị, diện tích nhỏ nhưng gia đình ông ấy ít người. Còn cậu cả chỉ mua một căn lớn và một căn nhỏ, căn nhỏ hiện tại để cho vợ chồng anh họ lớn ở. Chỉ là vì cậu cả đã bỏ tiền xây lại nhà trong thôn, nếu không mợ cả đã định năm nay mua thêm một căn nữa rồi. Xem như trong cái rủi có cái may, kiếm được một khoản hời lớn, tính ra cũng coi như bất ngờ lại được lợi.
Nhìn số tiền bồi thường nhà của Trần Kim liệt kê ra, chị họ Trần Đình ganh tị đến đỏ cả mắt. Ban đầu ai nấy đều vui vì được nhận tiền, nhưng nghe thím hai nói muốn mua nhà cho Trần Gia, Trần Đình liền bắt đầu có tính toán khác.
Mấy chị em gái, Trần Gia là con một, Trần Kim thì càng là chủ hộ, tiền bồi thường giải tỏa đều sẽ rơi hết vào tay hai người. Còn nhà cô ấy, trên có hai anh trai, chẳng biết ba mẹ sẽ chia được cho cô ấy được bao nhiêu.